Ιδιωτικά Πανεπιστήμια: Μέσα στην εβδομάδα το νομοσχέδιο - Πότε θα ψηφισθεί

Στο υπουργικό συμβούλιο της εβδομάδας αυτής αναμένεται να εισαχθεί το νέο νομοσχέδιο για την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων.

Όπως εξήγγειλε ο πρωθυπουργός από το βήμα της Βουλής, το νομοσχέδιο για την ίδρυση των ιδιωτικών πανεπιστημίων θα μπει και θα ψηφισθεί στη Βουλή τον πρώτο μήνα του 2024.

Το υπουργείο Παιδείας απαντάει για το νομοσχέδιο για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια

Το Υπουργείο Παιδείας λύνει όλες τις απορίες για τα νομοσχέδια που αφορούν την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα και την αναβάθμιση στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, καθώς και τις αλλαγές που έρχονται στα ΑΕΙ μέσα από 10 ερωτοαπαντήσεις.

1. Τι θα προβλέπει το νοµοσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας για τα πανεπιστήµια; Ποια θα είναι η φιλοσοφία του;

Πρόκειται για ένα νοµοσχέδιο προσανατολισµένο στο ελεύθερο πανεπιστήµιο. Ουσιαστικά, µιλάµε για µια «διπλή» απελευθέρωση: αφενός της Τριτοβάθµιας Εκπαίδευσης από το κρατικό µονοπώλιο και αφετέρου των δηµόσιων πανεπιστηµίων από τη γραφειοκρατία.

2. Τα µη κρατικά πανεπιστήµια θα είναι παραρτήµατα ξένων;

Σε πρώτο χρόνο ναι, διότι αυτή είναι η «φόρµουλα» που µπορεί τη δεδοµένη στιγµή να θεσπιστεί µε βάση την ερµηνεία του Συντάγµατος σε συνάρτηση µε το Ενωσιακό και το ∆ιεθνές ∆ίκαιο. Φυσικά, παραµένει στόχος η αναθεώρηση του Αρθρου 16, η οποία θα επιτρέψει την πλήρη απελευθέρωση της Τριτοβάθµιας Εκπαίδευσης από ένα ιδιότυπο, όσο και αναχρονιστικό, κρατικό µονοπώλιο.

3. Τα µαθήµατα θα γίνονται στα αγγλικά ή στα ελληνικά;

Αυτό είναι κάτι που θα επαφίεται σε κάθε πανεπιστήµιο. Η έµφαση δίνεται στην ποιότητα των σπουδών. Σε κάθε περίπτωση, βλέπουµε ότι τα δηµόσια πανεπιστήµια καθιερώνουν ολοένα και περισσότερα αγγλόφωνα προγράµµατα, καταγράφοντας εξαιρετικές επιδόσεις τόσο στο αµιγώς ακαδηµαϊκό πεδίο όσο και στο επίπεδο της διεθνοποίησης των ιδρυµάτων µας.

4. Πώς θα γίνεται η εισαγωγή στα πανεπιστήµια αυτά; Θα µετράει ο βαθµός απολυτηρίου του Λυκείου;

Η εισαγωγή θα πραγµατοποιείται µε κριτήρια που θα θέτει το ίδιο το πανεπιστήµιο. Ουσιαστικά, τα κριτήρια εισαγωγής στο ελληνικό παράρτηµα θα καθορίζονται από το µητρικό ίδρυµα, όπως δηλαδή θα συνέβαινε αν ο υποψήφιος φοιτητής υπέβαλλε αίτηση για σπουδές στη χώρα όπου εδρεύει το πανεπιστήµιο.

5. Θα υπάρχουν δίδακτρα; Το ύψος τους θα ορίζεται ελεύθερα;

Τα µη κρατικά πανεπιστήµια θα έχουν την ευχέρεια να καθορίζουν τα δίδακτρα. Ωστόσο, θα υπάρχει πρόβλεψη στον νόµο τόσο για προγράµµατα υποτροφιών όσο και για την εφαρµογή κοινωνικών κριτηρίων. Ουσιαστικά, τα κριτήρια εισαγωγής στο ελληνικό παράρτηµα θα καθορίζονται από το µητρικό ίδρυµα

6. Τι θα γίνει αν, για παράδειγµα, ο ∆ΣΑ αρνείται να εγγράψει τους αποφοίτους Νοµικής, το ΤΕΕ τους απόφοιτους µηχανικούς κ.λπ.;

Το ζήτηµα των επαγγελµατικών δικαιωµάτων έχει ήδη λυθεί, καθώς το υπουργείο Παιδείας έχει ήδη νοµοθετήσει αναφορικά µε τις υποχρεώσεις των επαγγελµατικών συλλόγων. Η διαφορά της προτεινόµενης ρύθµισης είναι ότι τα µη κρατικά πανεπιστήµια θα παρέχουν και ακαδηµαϊκά, πέρα από επαγγελµατικά, δικαιώµατα, θα αναγνωρίζονται δηλαδή µε το ίδιο καθεστώς που αναγνωρίζονται τα δηµόσια πανεπιστήµια.

7. Τα υπό ίδρυση πανεπιστήµια θα πληρούν αυστηρά κριτήρια; Ποιος θα ελέγχει την εφαρµογή των κανόνων;

Αυτός είναι ο πυρήνας του νοµοσχεδίου: τα κριτήρια ίδρυσης και λειτουργίας. Το υπουργείο Παιδείας βρίσκεται σε συνεργασία µε την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης, η οποία θα είναι αρµόδια για την τήρηση των κριτηρίων. Σύµφωνα µε όλες τις πληροφορίες, πρόκειται για ένα πλέγµα προδιαγραφών ίδρυσης και λειτουργίας που θα θέτει υψηλά στάνταρ, µε την αποστροφή του Κυριάκου Πιερρακάκη να είναι χαρακτηριστική: «∆εν θέλουµε πανεπιστήµια του ενός ορόφου». Το πλαίσιο, λοιπόν, θα είναι απαιτητικό τόσο σε ακαδηµαϊκό όσο και σε λειτουργικό επίπεδο, εστιάζοντας και σε τοµείς όπως οι υποδοµές και η προσβασιµότητα.

8. Το πτυχίο του ιδιωτικού πανεπιστηµίου θα αναγνωρίζεται ως τίτλος σπουδών για διορισµό στο ∆ηµόσιο;

Εφόσον το πανεπιστήµιο πληροί τα κριτήρια, τότε, ναι, οι τίτλοι σπουδών του θα αναγνωρίζονται και στο ∆ηµόσιο. Με τον τρόπο αυτόν διευρύνεται η δυνατότητα του κράτους στην επιλογή ανθρώπινου δυναµικού υψηλών προσόντων.

9. Τα δηµόσια πανεπιστήµια δεν θα υποβαθµιστούν από την ύπαρξη ιδιωτικών πανεπιστηµίων;

Όχι – και αυτό το εγγυάται πρωτίστως η πραγµατικότητα σε άλλες χώρες, µε πιο χαρακτηριστικό παράδειγµα την Κύπρο, η οποία έχει εξελιχθεί σε ένα περιφερειακό εκπαιδευτικό κέντρο, προσελκύοντας φοιτητές από πολλές χώρες και δηµιουργώντας οικοσυστήµατα καινοτοµίας. Την ίδια στιγµή, τα δηµόσια πανεπιστήµια βελτιώθηκαν µέσα από τον συναγωνισµό και από τη δυνατότητα επιπλέον χρηµατοδότησης, που προέκυψε ως αποτέλεσµα της σηµαντικής αύξησης του ΑΕΠ της χώρας. Από εκεί και πέρα, όπως ήδη αναφέρθηκε, το νοµοσχέδιο έχει και έναν πυλώνα που αφορά στην αντιµετώπιση της γραφειοκρατίας των δηµόσιων πανεπιστηµίων και στην ενθάρρυνση της εξωστρέφειάς τους. Εξάλλου, ο Κυριάκος Πιερρακάκης έχει επαναλάβει σε όλους τους τόνους ότι το δηµόσιο πανεπιστήµιο παραµένει η ναυαρχίδα της στρατηγικής του υπουργείου Παιδείας, Θρησκευµάτων και Αθλητισµού για την Τριτοβάθµια Εκπαίδευση και οι πρωτοβουλίες για την ενδυνάµωσή του θα είναι πολλές, διαρκείς και στοχευµένες, ώστε τα ΑΕΙ µας να είναι ενισχυµένα στη νέα εποχή στην οποία περνά η χώρα.

10. Τελικά, ποιο θα είναι το κέρδος της χώρας από τα µη κρατικά πανεπιστήµια;

Πρώτο και κύριο, η ίδρυση µη κρατικών πανεπιστηµίων θα καλύψει τη µεγάλη και διαρκώς αυξανόµενη εγχώρια ζήτηση για πανεπιστηµιακές σπουδές, η οποία αυτή τη στιγµή καλύπτεται από τα πανεπιστήµια του εξωτερικού ή τα κολέγια. Με τον τρόπο αυτόν δηµιουργούνται καλύτερες συνθήκες για την ελληνική οικονοµία, το ∆ηµογραφικό και την αντιµετώπιση του brain drain. Επιπλέον, θα προσελκύσει ένα µέρος της υπερχειλίζουσας παγκόσµιας ζήτησης για πανεπιστηµιακές σπουδές σε άλλη χώρα από αυτήν όπου κατοικεί ο ενδιαφερόµενος. Εξάλλου, όλα τα δεδοµένα αποτυπώνουν ότι όσες χώρες επενδύουν στην εξαγωγή υπηρεσιών πανεπιστηµιακής εκπαίδευσης και την ενισχύουν βελτιώνουν συνεχώς τους δείκτες της οικονοµικής τους ανάπτυξης.

Βασικές διατάξεις

Ειδικότερα, σύμφωνα με πληροφορίες του kathimerini.gr, βασικές διατάξεις του νομοθετικού πλαισίου για τα ιδιωτικά ΑΕΙ έχουν «κλειδώσει», ενώ άλλες ακόμη σταθμίζονται από πολιτική και νομική σκοπιά:

• Εισαγωγή στα ιδιωτικά ΑΕΙ: Έχει αποκλειστεί το σενάριο οι υποψήφιοι των ιδιωτικών κολεγίων να αξιολογούνται με το σύστημα των Πανελλαδικών Εξετάσεων (ή π.χ. τι βαθμό θα έχουν πάρει σε κάποιο μάθημα σχετικό με το αντικείμενο των σπουδών τους). Αντίθετα, θα αξιολογούνται με κριτήρια του ίδιου του πανεπιστημίου. Ουσιαστικά, ο τρόπος εισαγωγής θα επιλέγεται από το ξένο ΑΕΙ με βάση το σύστημα που εφαρμόζει στη χώρα του. Άλλωστε, το ίδιο σύστημα έχει υιοθετήσει η Κύπρος, το νομικό πλαίσιο της οποίας θα ακολουθήσει εν πολλοίς η Ελλάδα. Για να μην καταλήξει όμως η επιλογή φοιτητών… ελεύθερη εισαγωγή με κερδοσκοπική στόχευση, το σύστημα επιλογής των φοιτητών θα είναι μέρος του φακέλου της αίτησης το οποίο θα αξιολογεί η ΕΘΑΑΕ, πριν δώσει το πράσινο φως για την ίδρυση του ιδιωτικού ΑΕΙ.
• Ίδρυση, αξιολόγηση του ΑΕΙ, πιστοποίηση των προγραμμάτων σπουδών του: Τα κριτήρια ίδρυσης και λειτουργίας των μη κρατικών ΑΕΙ θα ορίσει η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευση, που έχει τη σχετική αρμοδιότητα και για τα δημόσια ΑΕΙ. Επίσης, τα ιδιωτικά ΑΕΙ θα αξιολογούνται και θα πιστοποιούνται με κριτήρια της ΕΘΑΑΕ. Με τον τρόπο αυτό θεωρείται ότι ψηλώνει ο πήχυς για τα ιδιωτικά ΑΕΙ, με δεδομένο ότι έως τώρα τα κολέγια που λειτουργούσαν ως παραρτήματα ευρωπαϊκών ΑΕΙ στην Ελλάδα πιστοποιούνται από τον αντίστοιχο φορέα της χώρας του μητρικού ΑΕΙ. Ωστόσο, δεν θα είναι υποχρεωτικό όπως συμβαίνει στα ελληνικά δημόσια ΑΕΙ, τα μέλη της επιτροπής εξωτερικής αξιολόγησης να μιλούν την ελληνική γλώσσα, γεγονός που σημαίνει ότι η δεξαμενή από την οποία ο φορέας πιστοποίησης μπορεί να αντλήσει μέλη για τις επιτροπές εξωτερικής αξιολόγησης είναι ιδιαίτερα μεγάλη.
• Κτίρια: Κάθε φάκελος θα πρέπει να περιλαμβάνει συγκεκριμένο σχέδιο ανάπτυξης εγκαταστάσεων και υλικοτεχνικής υποδομής, «για να αποφευχθούν τα πανεπιστήμια σε μια νοικιασμένη πολυκατοικία», όπως αναφέρθηκε στο kathimerini.gr.
• Προσωπικό: Τα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα πρέπει να πληρούν συγκεκριμένες ακαδημαϊκές προδιαγραφές σε ό,τι αφορά το ακαδημαϊκό προσωπικό τους. Για παράδειγμα, θα οριστεί αναλογία για το μόνιμο ακαδημαϊκό προσωπικό και τους επισκέπτες καθηγητές.
• Εγγυητική επιστολή: Η ΕΘΑΑΕ θα αξιολογεί εάν κάθε πρόταση για μη κρατικό ΑΕΙ πληροί και τους οικονομικούς όρους για τη βιωσιμότητα του ιδρύματος. Μείζον θέμα για το ποιος θα πάρει την άδεια ίδρυσης ιδιωτικού ΑΕΙ είναι και το ύψος της εγγυητικής επιστολής που θα πρέπει να καταθέσει ο αιτών. Το θέμα «καίει» τα ιδιωτικά κολέγια, γιατί από το ποσό θα εξαρτηθεί εάν θα μπορούν να συνεχίσουν να λειτουργούν ως ιδιωτικά πλέον πανεπιστήμια. Πληροφορίες αναφέρουν ότι το υπουργείο Παιδείας θα ζητήσει και ένα παράβολο για το κόστος αξιολόγησης κάθε πρότασης. Σήμερα στη χώρα υπάρχουν 36 κολέγια, τα οποία λειτουργούν ως παραρτήματα κάποιου ευρωπαϊκού πανεπιστημίου, μέσω της μεθόδου του franchise. Τα πέντε μεγαλύτερα κολέγια έχουν από 1.217 φοιτητές έως 8.899 φοιτητές. Βέβαια, στην Ελλάδα λειτουργεί γνωστό κολέγιο με αμερικανικό πρόγραμμα σπουδών που διαθέτει περίπου 3.500 φοιτητές. Οι κολεγιάρχες ζητούν το ύψος της εγγυητικής επιστολής λειτουργίας να μην είναι υπερβολικό (ενδεικτικά έως 50.000 ευρώ) και οι όροι των εγκαταστάσεων να λάβουν υπόψη τους τις υπάρχουσες υποδομές των κολεγίων.

Πηγή cover photo: Intime

Διάβασε ακόμα:

• Κρατικό «μάτι» στη λειτουργία ιδιωτικών ΑΕΙ
• Όλες οι αλλαγές που έρχονται στα ΑΕΙ – Πώς θα γίνει η ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων