Ουμπέρτο Έκο: Η ζωή και ο κόσμος μέσα από το σπουδαίο του έργο

Σαν σήμερα, το 1932, γεννήθηκε ο Ουμπέρτο Έκο. Σημειολόγος, δοκιμιογράφος, φιλόσοφος, κριτικός λογοτεχνίας και μυθιστοριογράφος έγινε ευρέως γνωστός μέσα από το έργο του «Το όνομα του Ρόδου» (1980) το οποίο πούλησε εκατομμύρια αντίτυπα.

Έχει επηρεάσει σε έναν μεγάλο βαθμό και με έναν ανεξίτηλο τρόπο τη σύγχρονη σκέψη μέσα από τα γραπτά του που αφορούν την ιστορία της φιλοσοφίας, τη μαζική επικοινωνία και τη σημειωτική.

Από το 1962 ο Ουμπέρτο Έκο ανέπτυξε τη δική του θεωρία στη Σημειολογία, προσπαθώντας να ερμηνεύσει τους πολιτισμούς μέσω συμβόλων, όπως η γλώσσα, οι θρησκευτικές εικόνες, η μουσική, η κυκλοφοριακή σήμανση κλπ.

Υποστήριξε ότι η σημειολογία (ή σημειωτική) δεν αποτελεί απλό παράρτημα της γλωσσολογίας ή της φιλοσοφίας, αλλά μία αυτοτελή επιστήμη, που προβάλει την αξίωση να αγκαλιάσει όλους τους τομείς του πολιτισμού. Έγραψε περισσότερα από 20 βιβλία επί του θέματος, με πιο γνωστά το «Ανοιχτό Έργο» («Opera aperta», 1962), «Κήνσορες και Θεράποντες» («Apocalittici e integrati»,1964), «Η απούσα δομή» («La struttura assente», 1968), «Θεωρία σημειωτικής» (1975) και το εκλαϊκευτικό «Η σημειολογία στην καθημερινή ζωή» (1975).

Ο Ουμπέρτο Έκο ζούσε στο Μιλάνο, σ’ ένα διαμέρισμα – λαβύρινθο με μία βιβλιοθήκη 30.000 βιβλίων, ενώ περνούσε μεγάλο μέρος του ελεύθερου χρόνου του στο εξοχικό του στο Ρίμινι. Γνώριζε άπταιστα πέντε γλώσσες, μεταξύ των οποίων αρχαία ελληνικά και λατινικά και τιμήθηκε με πλήθος βραβείων και διακρίσεων κατά τη διάρκεια της ζωής του.

Είχε επισκεφθεί πολλές φορές την Ελλάδα, τόσο για αναψυχή, όσο και για επιστημονική έρευνα. Στις 14 Μαρτίου 1995 αναγορεύτηκε σε επίτιμο διδάκτορα του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Ο Ουμπέρτο Έκο έφυγε από τη ζωή στις 19 Φεβρουαρίου 2016 στο Μιλάνο, σε ηλικία 84 ετών.

Ουμπέρτο Έκο: Ο κόσμος και άλλα πολλά μέσα από τα μάτια ενός σπουδαίου ανθρώπου

Διαβάστηκε και αγαπήθηκε όσο λίγοι σύγχρονοι διανοητές και όποιος πραγματοποιήσει έστω και μία μικρή γνωριμία με το έργο του, κατανοεί τον λόγο. Κάθε βιβλίο του αποτελεί ένα χάρτινο θησαυροφυλάκιο που μέσα στα χωρία του λάμπουν σαν διαμάντια, φράσεις και γνωμικά για τη ζωή, τον κόσμο, τον πολιτισμό και τους ανθρώπους.

Μία σπουδαία κληρονομιά, χωρίς επιτηδευμένη φρασεολογία, προσιτή σε όλους τους αναγνώστες υπάρχει πλέον δημοσιευμένη σε κάθε γωνιά του διαδικτύου για να μας διδάσκει, να μας υπενθυμίζει και να μας δείχνει τον δρόμο σαν μία πυξίδα που ποτέ δεν σκουριάζει.

• «Σήμερα μόνο οι ηλίθιοι κάνουν δικτατορίες με τανκς, από τη στιγμή που υπάρχει η τηλεόραση.»
• «Κάθε φορά που ένας ποιητής, ένας ιεροκήρυκας, ένας αρχηγός, ένας μάγος ξεστομίζει ασυναρτησίες, η ανθρωπότητα ξοδεύει αιώνες αποκρυπτογραφώντας το μήνυμα.»
• «Μια συνετή κι επιφυλακτική σιωπή είναι το περίβλημα της σοφίας.»
• «Η μαζική κουλτούρα είναι αντι-κουλτούρα.»
• «Τίποτε δεν δίνει σ’ έναν φοβισμένο άνθρωπο περισσότερο κουράγιο από το φόβο ενός άλλου.»
• «Οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης έδωσαν το δικαίωμα να μιλάνε σε λεγεώνες ηλιθίων που άλλοτε δεν μίλαγαν παρά μόνο σε μπαρ, αφού είχαν πιει κανένα ποτήρι κρασί, χωρίς να βλάπτουν την κοινότητα. Τους αναγκάζαμε αμέσως να σωπάσουν, αλλά σήμερα έχουν το ίδιο δικαίωμα λόγου με ένα βραβείο Νόμπελ. Είναι η εισβολή των ηλιθίων.»
• «Τι όμορφο που είναι ένα βιβλίο, που επινοήθηκε για να πιάνεται στο χέρι, ακόμη και στο κρεβάτι, ακόμη και μέσα σε μία βάρκα, ακόμη και εκεί όπου δεν υπάρχουν ηλεκτρικές πρίζες, ακόμη κι αν έχει αποφορτιστεί κάθε μπαταρία και αντέχει τα σημάδια και τα τσαλακώματα, μπορεί να αφεθεί να πέσει καταγής ή να παρατηθεί ανοιγμένο στο στήθος ή στα γόνατα όταν μας παίρνει ο ύπνος, μπαίνει στην τσέπη, φθείρεται, καταγράφει την ένταση, την επιμονή ή τον ρυθμό των αναγνώσεών μας, μας υπενθυμίζει (αν φαίνεται πολύ καινούργιο ή άκοπο) ότι δεν το διαβάσαμε ακόμη…»
• «Η ζωή είναι σύντομη, η τέχνη απέραντη, η ευκαιρία στιγμιαία και το πείραμα αβέβαιο.»
• «Το να έχουμε έναν εχθρό είναι σημαντικό για να ορίσουμε την ταυτότητά μας. Γι’ αυτό όταν ο εχθρός δεν υπάρχει, χρειάζεται να τον κατασκευάσουμε.»
• «Οι κρίσεις πουλάνε καλά.»

Aς θυμηθούμε και τις πολύτιμες συμβουλές που έδωσε πριν κάποια χρόνια ο Ουμπέρτο Έκο στους νέους:

Διαβάστε ακόμη:

• Νότης Μαυρούδης: Αφιέρωμα στον μεγάλο συνθέτη που έφυγε από τη ζωή
• Τζον Λένον: Δέκα αποφθέγματα για τον κόσμο από τον αγωνιστή της ειρήνης
• Χρόνης Μίσσιος: Το σπουδαίο έργο του μέσα από 6 μελοποιήσεις