Johannes Vermeer: Αφιερωμένο στον σπουδαίο Ολλανδό ζωγράφο το σημερινό Google Doodle

Ο διάσημος Ολλανδός ζωγράφος Johannes Vermeer (Γιοχάνες Βερμέερ), ειδικευόταν στην απεικόνιση καθημερινών σκηνών από τη ζωή της μεσαίας τάξης και έχει σήμερα την τιμητική του, αφού η Google του αφιερώνει το σημερινό της doodle, με αφορμή τα 389 χρόνια από τη γέννησή του.

Ο Vermeer γεννήθηκε στις 31 Οκτωβρίου του 1632 και πέθανε στις 15 Δεκεμβρίου 1675. Έζησε και εργάστηκε στην περιοχή του Ντελφτ της Νότιας Ολλανδίας κατά τον 17ο αιώνα.

Μαζί με τον Ρέμπραντ αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους ζωγράφους της «Χρυσής εποχής» στην ολλανδική ζωγραφική (1584-1702).

Ελάχιστες πληροφορίες είναι γνωστές για τη ζωή του Johannes Vermeer και οι περισσότερες από αυτές προέρχονται από επίσημα νομικά έγγραφα της εποχής.

Σύμφωνα με μία παράδοση, βαφτίστηκε στην πόλη Ντελφτ, είναι δεύτερο παιδί του Ρεϊνιέρ Γιανζ (Reynier Jaynz) και της Ντίχνα Μπάλτενς (Digna Baltens).

Ο πατέρας του εγκαταστάθηκε στο Ντελφτ περίπου το 1615 και εργάστηκε αρχικά ως έμπορος μεταξιού. Ο ίδιος ύφαινε ένα είδος σατέν υφάσματος που λεγόταν κάφφα [caffa]. Από τα μητρώα της Νέας Εκκλησίας (Nieuwe kerk) γνωρίζουμε ότι ήδη από το 1625 έφερε το όνομα Βερμέερ (Vermeer). Το 1641 έγινε ιδιοκτήτης ενός πανδοχείου με το όνομα «Mechelen», στους πελάτες του οποίου συμπεριλαμβάνονταν μέλη της αστικής τάξης του Ντελφτ. Ο Ρεϊνιέρ είχε κοινωνικές επαφές με καλλιτέχνες της εποχής και ενδεχομένως το γεγονός αυτό να υπήρξε καθοριστικό στην ενασχόληση του γιου του με τη ζωγραφική.

Τίποτα δεν είναι γνωστό σχετικά με την εκπαίδευση του Johannes Vermeer.

Στις 29 Δεκεμβρίου του 1653 έγινε μέλος της συντεχνίας ζωγράφων του Αγίου Λουκά, στην οποία ανήκαν επίσης υαλοκατασκευαστές, έμποροι έργων τέχνης καθώς και κατασκευαστές ή πωλητές κεντημάτων και πορσελάνης.

Προϋπόθεση για να γίνει κάποιος δεκτός στη συντεχνία ήταν να έχει εκπαιδευτεί για τουλάχιστον έξι χρόνια κοντά σε έναν αναγνωρισμένο από την ίδια τη συντεχνία καλλιτέχνη.

Διάφορες υποθέσεις έχουν γίνει σχετικά με το ποιος ήταν ο δάσκαλος του και έχουν προταθεί οι ζωγράφοι Λέονερτ Μπράμερ (1594-1674) και Κάρελ Φαμπρίτιους (1622-1654).

Ο τελευταίος υπήρξε επίσης μέλος της Συντεχνίας του Αγίου Λουκά από το 1672 αλλά και μαθητής του Ρέμπραντ.

Το έργο του Johannes Vermeer

Ο Johannes Vermeer διακρίνεται κυρίως ως ζωγράφος ρωπογραφιών, καθημερινών ρεαλιστικών σκηνών και ηθογραφιών. Κατά το μεγαλύτερο ποσοστό οι πίνακες του προσαρμόζονται στην κυρίαρχη τάση της ολλανδικής ηθογραφικής ζωγραφικής, σύμφωνα με την οποία έπρεπε να καταδικάζονται η αμαρτία και τα ανθρώπινα πάθη, με απώτερο στόχο τη διαπαιδαγώγηση και την ανάδειξη της «ενάρετης» ζωής.

Στην πλειονότητά τους, τα ηθογραφικά έργα του επιδιώκουν να διακωμωδήσουν τις αποκλίνουσες συμπεριφορές, ενώ ελάχιστα από αυτά παρουσιάζουν ένα πρότυπο προς μίμηση, όπως ο πίνακας Η Γαλατού (περ. 1658), ένας από τους διασημότερους πίνακες του, ο οποίος απεικονίζει μία υπηρέτρια να εκτελεί επιμελώς τα καθήκοντά της. Κατά κύριο λόγο επέλεγε να ζωγραφίσει νεαρές γυναίκες, συνήθως ως μέρος μίας ευρείας σύνθεσης, αλλά και σε προσωπογραφίες.

Οι πίνακες του διακρίνονται για την αυστηρή σύνθεση τους, τις έντονες χρωματικές αντιθέσεις και τη χρήση του φωτός, για την οποία έχει υποστηριχθεί πως ο Βερμέερ χρησιμοποίησε σκοτεινό θάλαμο (camera obscura) για τη δημιουργία των περισσότερων πινάκων του.

Για τα δεδομένα της εποχής του ολοκλήρωσε πολύ μικρό αριθμό έργων, περίπου πενήντα από τα οποία τριάντα πέντε έχουν διασωθεί. Αν και το έργο του επαινέθηκε στη διάρκεια της ζωής του και κατά τον 18ο αιώνα, στη συνέχεια περιέπεσε στη λήθη.

Η επανεκτίμηση του έργου του σχετίζεται με την εμφάνιση του κινήματος του ιμπρεσιονισμού.

Το 1866 ο Γάλλος πολιτικός και κριτικός Theophile Bürger-Thoré (1806-1869), ο οποίος ενδιαφερόταν έντονα για την ολλανδική ζωγραφική του 17ου αιώνα, παρουσίασε ένα δοκίμιο στο οποίο συνδύασε τη θεωρία των ιμπρεσιονιστών για το χρώμα ως συνάρτηση του φωτός με την αρμονία των χρωμάτων στους πίνακες του Βερμέερ, προσφέροντας με αυτό τον τρόπο ένα ευρύτερο πεδίο πρόσληψης και εκτίμησης του έργου του.

Στις 20 Απριλίου 1653, ο Johannes Vermeer νυμφεύτηκε την Catharina Bolnes, κόρη εύπορης οικογένειας. Απέκτησαν συνολικά 14 παιδιά, από τα οποία τα 4 πέθαναν σε πολύ νεαρή ηλικία.

Έχει υποστηριχθεί πως, προκειμένου να πραγματοποιηθεί ο γάμος αυτός, ασπάστηκε το ρωμαιοκαθολικό δόγμα, αν και καλβινιστής ο ίδιος, ωστόσο δεν υπάρχουν γραπτές αποδείξεις που να το υποστηρίζουν. Αρχικά έζησαν στο πανδοχείο «Mechelen» ενώ αργότερα μετακόμισαν στο Άουντε Λάνχενταϊκ (Oude Langedijk), γνωστό και ως «συνοικία των παπιστών».

Εικάζεται πως ο Johannes Vermeer συνέχισε να είναι ιδιοκτήτης του πανδοχείου ή πως παράλληλα με τη ζωγραφική ασκούσε το επάγγελμα του εμπόρου έργων τέχνης. Ο ίδιος ζωγράφιζε κατά μέσο όρο δύο πίνακες το χρόνο, πιθανότατα όχι τόσο για λόγους εμπορικής εκμετάλλευσης αλλά κυρίως για ανθρώπους που εκτιμούσαν τους πίνακές του. Εκτιμάται ότι αυτός είναι και ένας από τους λόγους για τους οποίους ολοκλήρωσε συνολικά λίγα έργα.

Ο Johannes Vermeer έχαιρε εκτίμησης ως καλλιτέχνης αλλά και ως ειδήμων σε ζητήματα τέχνης.

Ενδεικτικό είναι το γεγονός πως το 1672 ταξίδεψε στη Χάγη, προκειμένου να πιστοποιήσει τη γνησιότητα μίας συλλογής έργων του Φρειδερίκου Γουλιέλμου, εκλέκτορα του Βρανδεμβούργου.

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του περιήλθε σε δεινή οικονομική κατάσταση, εξαιτίας του πολέμου που ξέσπασε μεταξύ Ολλανδίας και Γαλλίας το 1672. Καθώς δεν μπορούσε να συντηρήσει την πολυμελή οικογένειά του έπεσε σε κατάθλιψη και η σωματική του υγεία επιδεινώθηκε. Πέθανε το 1675 και γνωρίζουμε πως ετάφη στις 15 Δεκεμβρίου, στον οικογενειακό τάφο της Παλαιάς Εκκλησίας του Ντελφτ.

Αν και το έργο του επαινέθηκε στη διάρκεια της ζωής του και κατά τον 18ο αιώνα, στη συνέχεια περιέπεσε στη λήθη.

Η επανεκτίμηση του έργου του σχετίζεται με την εμφάνιση του κινήματος του ιμπρεσιονισμού.

«Το κορίτσι με το μαργαριταρένιο σκουλαρίκι»

Το 2003 βγήκε στους κινηματογράφους η ταινία «Το κορίτσι με το μαργαριταρένιο σκουλαρίκι», η οποία αφηγείται την ιστορία της Griet, μιας υπηρέτριας στην οικία του Ολλανδού ζωγράφου Johannes Vermeer και τη δημιουργία του ομώνυμου πίνακα που είναι ένας από τους πλέον γνωστούς του.

Η ταινία υπήρξε υποψήφια για 10 BAFTA, 3 Όσκαρ και δύο Χρυσές Σφαίρες.

Tι είναι τα Google Doodles;

Τα doodles είναι ξεχωριστές εκδόσεις του λογοτύπου της Google στην αρχική της σελίδα. Το πρώτο doodle δημιουργήθηκε αποκλειστικά και μόνο για πρακτικούς λόγους και κανείς δεν φανταζόταν ότι θα γίνει τόσο δημοφιλές και ότι θα καταλήξει να θεωρείται αναπόσπαστο μέρος της σελίδας αναζήτησης της Google. Είμαστε πολύ χαρούμενοι που σήμερα πλέον πολλοί ανυπομονούν να δουν κάθε νέο doodle που δημιουργούμε! Τα doodles δημιουργούνται για να γιορτάσουν γεγονότα, επετείους και γενέθλια καλλιτεχνών, επιστημόνων, μουσικών και άλλων ξεχωριστών προσωπικοτήτων. Μπορεί να είναι η πρώτη μέρα του σχολείου, τα γενέθλια του Οδυσσέα Ελύτη ή η 50η επέτειος από την ανακάλυψη του γενετικού κώδικα. Η doodle ομάδα της Google ψάχνει πάντα για νέες και ενδιαφέρουσες ιδέες, τις οποίες μοιράζεται με όλους και όλες μας!