Neolaia Θέμα | Η σημασία της επανεκλογής Ομπάμα

Τι σηματοδοτεί για τη χώρα του και τον κόσμο, για την Ευρώπη και την Ελλάδα και γενικότερα για την προοδευτική πολιτική σκέψη παγκοσμίως…

Μετά την καταγραφή των απόψεων τεσσάρων διεθνολόγων και αναλυτών για τη σημασία της νίκης και επανεκλογής Ομπάμα στις ΗΠΑ και τις εκλογές των αρχών Νοεμβρίου, σε σχέση με τον αντίκτυπό της στο εσωτερικό της υπερδύναμης και σε όλο τον κόσμο, ακολούθησαν ξεχωριστά άρθρα Ελλήνων πολιτικών του ευρύτερου προοδευτικού πολιτικού φάσματος για το συμβολισμό και την επιρροή της συνέχισης της κυβερνητικής πορείας του Αφροαμερικανού δημοκρατικού ηγέτη στα τεκταινόμενα στη διεθνή πολιτική σκηνή και ειδικότερα σε ό,τι αφορά στην Ευρώπη και τη χώρα μας. Ρένα Δούρου, Νίκος Χρυσόγελος, Ελίζα Πολίτη και Γεράσιμος Γεωργάτος αρθρογράφησαν αποκλειστικά για το neolaia.gr, σε μια προσπάθεια να καταγραφούν οι σκέψεις και θέσεις Βουλευτών, Ευρωβουλευτών, στελεχών ευρωπαϊκών πολιτικών οικογενειών και ελληνικών πολιτικών, και γενικότερα ορισμένων εκ των βασικών εντός των πολιτικών χώρων τους διαμορφωτών των πολιτικών αναλύσεων περί της θέσης της χώρας στο διεθνές στερέωμα και της αναγκαίας στρατηγικής ενδυνάμωσής της εξωτερικής πολιτικής της.

Δείτε συνολικά τις απόψεις εξέφρασαν οι τέσσερεις πολιτικοί όλες τις προηγούμενες ημέρες από τη νεανική γωνιά του διαδικτύου:

Της Ρένας Δούρου, Βουλευτού Β΄ Αθήνας του ΣΥΡΙΖΑ/ΕΚΜ

Το 2008 η άνετη επικράτηση του Μπάρακ Ομπάμα έναντι του ρεπουμπλικάνου αντιπάλου του, Τζων Μακέην, είχε δημιουργήσει υψηλές προσδοκίες, ειδικά στην εξωτερική πολιτική. Προσδοκίες που σύντομα περιορίστηκαν ή και διαψεύστηκαν, όπως συνέβη, για παράδειγμα, με τον χειρισμό του ισραηλινο-παλαιστινιακού ζητήματος (η κυβέρνηση Νετανιάχου συνεχίζει την παράνομη πρακτική των εβραϊκών οικισμών, έχοντας οδηγήσει τις διαπραγματεύσεις στο ναδίρ)… Η επανεκλογή του πρώτου μαύρου προέδρου θα φέρει ανατροπές στην εξωτερική πολιτική;

Κρίνοντας από τη μέχρι σήμερα τακτική του Ομπάμα, η αλλαγή μέσα από τη συνέχεια, μοιάζει να είναι κοντύτερα στην πραγματικότητα. Ωστόσο δεν είναι βέβαιο ότι θα έχει την πολυτέλεια του χρόνου καθώς οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή γίνονται ραγδαίες, με τον εμφύλιο στη Συρία να διαχέεται σε Τουρκία, Λίβανο και Ιορδανία και τη χώρα να μετατρέπεται σε σκακιέρα συγκρουόμενων συμφερόντων των περιφερειακών παικτών. Παράλληλα, ο παραδοσιακός σύμμαχος των ΗΠΑ, το Ισραήλ, πιέζει για στρατιωτικό κτύπημα κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν. Και όλα τούτα με την Αίγυπτο να αποτελεί πλέον σπαζοκεφαλιά για το Στέητ Ντιπάρτμεντ, με τον Μοχάμεντ Μόρσι των Αδελφών Μουσουλμάνων να έχει αλλάξει τα δεδομένα.

Είναι βέβαιο ότι ο επανεκλεγείς πρόεδρος πολύ σύντομα θα κληθεί να λάβει αποφάσεις, που θα θέσουν σε δοκιμασία αυτό που έχει αρχίσει από την πρώτη θητεία να διαμορφώνεται (και υπό την οικονομική πίεση) ως «δόγμα Ομπάμα»: το μην βρίσκονται δηλαδή οι ΗΠΑ στην πρώτη γραμμή, να χρησιμοποιούν μυστικές επιχειρήσεις και μη επανδρωμένα αεροσκάφη, με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη στήριξη από τους συμμάχους. Ενδιαφέρον παρουσιάζει πάντως η περίπτωση του Ιράν, όπου τίποτε δεν έχει κριθεί: η επιλογή των μυστικών διαπραγματεύσεων ανά πάσα στιγμή μπορεί να ανατραπεί, καθώς ο Ομπάμα δεν έχει αποκλείσει τη στρατιωτική επιλογή.

Σε όλες τις επιλογές πάντως καταλυτικό ρόλο θα έχει η κλυδωνιζόμενη αμερικανική οικονομία – εξ ου και η ένταση με την οποία η Ουάσινγκτον παρακολουθεί τον χειρισμό της κρίσης στην Ευρωζώνη από το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες. Οι ΗΠΑ μέσω ΔΝΤ θα πιέσουν περισσότερο μετά από την άνετη επανεκλογή Ομπάμα, την ηγεσία της ΕΖ να αλλάξει ρότα, χαλαρώνοντας την αδιέξοδη πολιτική της λιτότητας. Το οποιοδήποτε ευρωπαϊκό «ατύχημα» θα φέρει σε δύσκολη θέση την Ουάσινγκτον έναντι του ανερχόμενου Πεκίνου, αλλά και των αναδυόμενων οικονομιών των BRICS.

Οι ΗΠΑ είναι όλο και λιγότερο οι κυρίαρχοι παίκτες της παγκόσμιας σκακιέρας και η δεύτερη θητεία Ομπάμα επηρεάζεται σοβαρά από την πραγματικότητα αυτή.

Σε αυτά τα δεδομένα καλείται να προσαρμοστεί και η χώρα μας, ενσωματώνοντας όλες τις παραμέτρους μιας πολυμερούς διεθνούς σκηνής στην εξωτερική της πολιτική, που οφείλει να ανταποκρίνεται στο νέο περιβάλλον. Η πρακτική της ευθυγράμμισης με την Ουάσινγκτον δεν είναι πλέον παραγωγική: η Αθήνα οφείλει να αναζητήσει νέα ατζέντα, που πέρα από τα λεγόμενα «εθνικά ζητήματα», θα εντάσσεται στα νέα διακυβεύματα: τις ανακατατάξεις στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, τη νέα πραγματικότητα στις αραβικές χώρες, το ρόλο της Τουρκίας, τα ενεργειακά θέματα, κ.α.. Να γίνει, με άλλα λόγια, πραγματική εξωτερική πολιτική με συνολική, και όχι τυφλή, ατλαντική, σκόπευση.

Οι καιροί έχουν αλλάξει. Και ο Ομπάμα είναι πρόεδρος μιας υπερδύναμης μεν που ωστόσο αμφισβητείται πολύπλευρα.

Του Νίκου Χρυσόγελου, Ευρωβουλευτού των Οικολόγων Πράσινων / Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο

Οι εκλογές των ΗΠΑ συνέπεσαν με μια κρίσιμη στιγμή για την Ευρώπη, την Ελλάδα και τον κόσμο ολόκληρο. Κάτι παράδοξο είχαν αυτές οι εκλογές. Δεν ξέραμε τι ήθελαν οι αμερικανοί πολίτες, αλλά μάλλον ήταν γνωστό τι δεν ήθελαν όλοι οι άλλοι! Ο κόσμος πήρε μια βαθιά ανάσα τα ξημερώματα της 7ης Νοεμβρίου, μαθαίνοντας ότι ο Ομπάμα επανεκλέχθηκε ή έστω ότι δεν εκλεχθηκε ο Ρόμνεϊ.

Η νίκη του Ομπάμα δεν ήταν εύκολη. Οι αμερικανοί είχαν πολλά παράπονα κυρίως εξαιτίας των οικονομικών προβλημάτων και της ανεργίας. Το βασικότερο έργο της πρώτης θητείας Ομπάμα, η μεταρρύθμιση στην υγεία, πέρασε με πολλά προβλήματα, κοστίζοντας δυνάμεις στο Δημοκρατικό κόμμα. Η θέση Ομπάμα ότι χρειάζονται επενδύσεις από το κράτος για τη δημιουργία θέσεων εργασίας σε εποχή κρίσης και όχι δημοσιονομική λιτότητα, δεν είχε πείσει όλους τους αμερικανούς πολίτες. Επίσης, κατηγορήθηκε γιατί αθέτησε πολλές υποσχέσεις.

Μετά τις εκλογές της 6ης Νοεμβρίου, οι ΗΠΑ αποδεινύονται μια χώρα διχασμένη περισσότερο από ποτέ. Φαίνεται ότι τον Ομπάμα ψήφισαν κυρίως νέοι, μετανάστες, κάτοικοι των μεγάλων αστικών κέντρων και κυρίως οι πολιτείες στις ακτές. Στις ΗΠΑ η επανεκλογή Ομπαμα χαιρετίστηκε από πολλούς ως ο θρίαμβος της νέας Αμερικής, της Αμερικής του 21ου αιώνα: πολυπολιτισμική, κοσμοπολίτικη, εξωστρεφής, με τη ματιά της στραμμένη στον έξω κόσμο, ξεπερνώντας παραδόσεις ρατσισμού, σεξισμού και θρησκευτικού φονταμενταλισμού.

Από την άλλη οι Ρεπουμπλικάνοι και ο Ρόμνεϊ απευθύνονταν στις πιο συντηρητικές ομάδες των Αμερικανών. Είναι χαρακτηριστικό ότι στελέχη του κόμματος των Ρεπουμπλικάνων, σχολίαζαν ως αποτυχημένη την προεκλογική τους εκστρατεία που στόχευε σε λευκούς, θρησκευόμενους οικογενειάρχες, αποκλείοντας τις ανύπαντρες γυναίκες, τους αφροαμερικάνους ή ισπανόφωνους πολίτες, τις κοινότητες των ομοφυλόφιλων ανδρών και γυναικών.

Όμως γιατί ο υπόλοιπος κόσμος ήθελε κατά βάση την επανεκλογή του Ομπάμα; Μια διάσταση είναι η σταθερότητα. Οι ψηφοφόροι του μπορούσαν ίσως να τον κατηγορήσουν για πολλά και κυρίως για μη τήρηση υποσχέσεων, σε γενικές γραμμές όμως ήταν γνωστό τι περίπου ήθελε ο Ομπάμα και τι θα έκανε σε θέματα εξωτερικής πολιτικής. Αντιθέτως, δεν ήταν σαφές τι ήθελε ο Ρόμνεϊ. Μια ενδεχόμενη αλλαγή στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, πιθανώς μια πιο επιθετική εξωτερική πολιτική όπως διαφαίνονταν από τις τοποθετήσεις του, θα ήταν επικίνδυνη μέσα σε μια τόσο εύθραυστη – παγκοσμίως – συγκυρία. Σε πολλές χώρες, ακόμα και στην Ευρώπη, οι επιπτώσεις των επιλογών Μπους είναι ακόμα εμφανής και κανείς δεν θα ήθελε να προστεθεί στην σημερινή οικονομική αστάθεια ακόμα ένας ανεξέλεγκτος παράγοντας.

Η διοίκηση Ομπάμα επιδιώκει σταθερότητα στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο ώστε να αντιμετωπίσει τα προβλήματα στο εσωτερικό της χώρας. Στην προηγούμενη θητεία του υποστήριξε μια πιο ενεργητική παρέμβαση της Ευρώπης στην κρίση, και ιδιαίτερα στην ελληνική οικονομική κρίση. Όσο ενοχοποιημένη και αν είναι η αμερικάνικη εξωτερική πολιτική, όσο και αν γνωρίζουμε ότι κάποια πράγματα δεν αλλάζουν στην πολιτική των ΗΠΑ όποιος και αν είναι Πρόεδρος, τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια είχαμε ορισμένα δείγματα πολιτικής παρέμβασης για την αντιμετώπιση της ελληνικής κρίσης από τη διοίκηση Ομπάμα.

Πολλά από τα στερεότυπα που κυριαρχούν στην Ελληνική πολιτική δεν ανταποκρίνονται πάντα στην πραγματικότητα. Ο κόσμος αλλάζει ραγδαία, οι διεθνείς σχέσεις δεν είναι κάτι στατικό, κι αξίζει να βλέπουμε το ρόλο και τη θέση της χώρας μας στις διεθνείς σχέσεις, όχι μέσα από στερεότυπα και δόγματα αλλά μέσα από πιο δημιουργικές οπτικές. Η Ελλάδα πρέπει να έχει στραμμένο τον προσανατολισμό της στην Ευρώπη και στην Ευρωζώνη, αυτό δεν σημαίνει όμως ότι δεν πρέπει να αξιοποιεί εξελίξεις και συνθήκες που διαμορφώνονται σε διεθνές επίπεδο. Χρειάζεται στη δύσκολη κατάσταση που βρίσκεται να ανακαλύπτει ευκαιρίες, να διαμορφώνει συμμαχίες στη βάση αξιών και να διαμορφώνει προϋποθέσεις που μπορεί να συμβάλλουν στην επίλυση προβλημάτων που αντιμετωπίζει η χώρα. Η εξωτερική μας πολιτική χρειάζεται να παρακολουθεί στενά τις παγκόσμιες εξελίξεις, να ανοίξει στον κόσμο, να συμμετέχει ενεργά στην επίλυση διεθνών προβλημάτων ώστε να επωφελείται και η ίδια για την αντιμετώπιση των δικών της.

Του Γεράσιμου Γεωργάτου, μέλους της Ε. Ε. της ΔΗΜ.ΑΡ, υπεύθυνου για την Ευρωπαϊκή και Εξωτερική Πολιτική

Τα όνειρα και οι ελπίδες που ενσάρκωνε ο Μπάρακ Ομπάμα από την πρώτη υποψηφιότητά του, το 2008, παρέμειναν προφανώς εν πολλοίς μετέωρα και ανολοκλήρωτα. Τα αμερικανικά νοικοκυριά πιέζονται από την κρίση και την ανεργία, ως προς τα δικαιώματα οι εξελίξεις δεν ήταν θεαματικές, ενώ οι μεταρρυθμίσεις στο σύστημα υγείας και στην παιδεία υπέρ των πιο αδύναμων και η επιβολή ρυθμίσεων στον χρηματοπιστωτικό τομέα προχώρησαν διστακτικά.

Παρόλα αυτά, οι αμερικανοί φαίνεται πως δεν είναι αμνήμονες. Αρνήθηκαν να αναβιώσουν την καταστροφική εποχή Μπους απορρίπτοντας τον επιθετικό συντηρητισμό του Μιτ Ρόμνεϊ, αντιλαμβανόμενοι ότι τυχόν εκλογή του θα έκανε τα πράγματα πολύ χειρότερα και για την οικονομία και για τη δημόσια υγεία και την παιδεία και για τα δικαιώματα και για τη διεθνή πολιτική. Με ανανεωμένη την εμπιστοσύνη των πολιτών, ο Ομπάμα στη δεύτερη θητεία του εκτός από τα παραπάνω, πρέπει να αντιμετωπίσει κατά προτεραιότητα το μεγάλο έλλειμμα του προϋπολογισμού και την ενίσχυση της αναιμικής ανάπτυξης. Γι` αυτό είναι έντονο το ενδιαφέρον του για τις εξελίξεις στην Ε.Ε καθώς συνεχίζει να αποτελεί τον πρώτο εμπορικό εταίρο των ΗΠΑ, με την Κίνα ακόμα να ακολουθεί.

Γι’ αυτό και απεύχεται την έξοδο της Ελλάδας από τη ζώνη του ευρώ καθώς θα σήμαινε αχαρτογράφητη αποσταθεροποίηση του πιο σημαντικού οικονομικού αλλά και στρατηγικού εταίρου απέναντι στις ανερχόμενες δυνάμεις της νοτιοανατολικής Ασίας. Γι’ αυτό και πιέζει και την κα Μέρκελ για αλλαγή πολιτικής αντιλαμβανόμενος τον κίνδυνο που αποτελεί η μονόπλευρη, μέσω της λιτότητας, δημοσιονομική σύγκλιση και προσαρμογή για τη συνοχή της ίδιας της Ε.Ε.

Στη διεθνή σκηνή έχει ήδη αποδείξει ότι προκρίνει τη λογική της ήπιας δύναμης και ηγεμονίας βασισμένης περισσότερο στο διάλογο και τη συνεργασία παρά τη λογική της ισχύος που προκρίνουν οι συντηρητικοί. Μοιάζει με ειρωνεία της ιστορίας, αλλά ο Ομπάμα φαίνεται να υιοθετεί όσα η Ευρώπη έχει εγκαταλείψει με τις πολιτικές που ασκεί η σημερινή συντηρητική πλειοψηφία. Να μην ξεχνάμε ότι οι 24 από τις 27 κυβερνήσεις στην Ευρώπη ανήκουν στο συντηρητικό στρατόπεδο με κυρίαρχη τη γερμανική, που απορρίπτει ασυζητητί κάθε σκέψη για ευρωομόλογο ή ποσοτική χαλάρωση, δηλαδή, προσφορά χρήματος και ελεγχόμενο πληθωρισμό που προκρίνει ο Ομπάμα, κατανοώντας το αυτονόητο που δεν κατανοούν οι συντηρητικοί ευρωπαίοι, ότι σε συνθήκες κρίσης δεν μπορείς να βαθαίνεις την ύφεση προκαλώντας κοινωνικό όλεθρο.

Συνοψίζοντας θα λέγαμε πως η επανεκλογή Ομπάμα συνοδεύτηκε από ένα αίσθημα ανακούφισης. Και σε πραγματικό και σε συμβολικό επίπεδο συνεχίζει να εκπροσωπεί την ελπίδα, τη δημοκρατία, τις προοδευτικές μεταρρυθμίσεις και τα δικαιώματα απέναντι στο συντηρητισμό και την οπισθοδρόμηση του Μιτ Ρόμνεϊ. Και αυτό είναι σημαντικό όχι μόνο για την Αμερική αλλά για ολόκληρο τον κόσμο.

Της Ελίζας Πολίτης, Αντιπροέδρου της Νεολαίας του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος

Εν μέσω κρίσης και σφοδρών αντικρούσεων, ο Ομπάμα κατάφερε να επανεκλεγεί θέτοντας επί τάπητος μια πραγματικά προοδευτική πολιτική σκέψη, δίνοντας έμφαση πέρα από την οικονομία και στα δικαιώματα, όπως αυτά των γυναικών, των ομοφυλόφιλων και των μεταναστών. Ο Ρόμνεϊ, παραμένοντας πιστός στην υπερσυντηρητική του ρητορική, εγκλωβίστηκε, αποτυγχάνοντας, επί της ουσίας, να αντιληφθεί ότι η αμερικανική κοινωνία, όπως εξάλλου και η πλειοψηφία της ευρωπαϊκής, εν καιρώ κρίσης, έχει αλλάξει. Τι σημαίνει όμως η επανεκλογή αυτή κυρίως για την Ευρώπη και την Ελλάδα;

Καταρχήν, σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο η νίκη Ομπάμα σηματοδοτεί τη παραμονή και εμβάθυνση οικονομικών πολιτικών, που στόχο έχουν την ανάπτυξη, τη στήριξη των αδυνάμων και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, σε αντίθεση με τη φοβική ΕΕ του «μερκενλισμού», του αποκλειστικού – αριθμητικού και μόνο στόχου – της μείωσης των ελλειμμάτων, αψηφώντας τις τεράστιες συνέπειες που αυτή η πολιτική επιφέρει στους πολίτες, χωρίς επί της ουσίας να αποτελεί τη λύση και τη διέξοδο από την υπάρχουσα κατάσταση. Το οικονομικό παράδειγμα Ομπάμα αποτελεί φάρο αισιοδοξίας όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για τις υπόλοιπες χώρες του ευρωπαϊκού νότου, που πλήττονται από τη «τιμωρητική» πολιτική των ευρωπαίων συντηρητικών και της Μέρκελ.

Επιπλέον, ο Πρόεδρος Ομπάμα τόσο κατά τη διάρκεια της θητείας του, όσο και με τον προεκλογικό του λόγο έθεσε ως προτεραιότητα θέματα ισότητας, αυτοδιαχείρισης και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, υπογραμμίζοντας το προοδευτικό του χαρακτήρα και αποτελώντας παράδειγμα προς μίμηση τόσο για τις χώρες της ΕΕ, όσο και για την Ελλάδα της κρίσης, όπου η συζήτηση για τα θέματα αυτά είτε έχει παγώσει, είτε διεξάγεται με επιφανειακό και φοβικό τρόπο.

Κατά τη διάρκεια της προηγούμενης θητείας του, ο αμερικανός Πρόεδρος, σε αντίθεση με πολλούς προκατόχους του, χειρίστηκε τα θέματα εξωτερικής πολιτικής και διεθνών σχέσεων επιδεικνύοντας διάθεση για συνεργασία, αποφεύγοντας μονομερείς, στρατιωτικές επεμβάσεις. Τα επιλεκτικά τηλεφωνήματα που δέχθηκε από ορισμένους ηγέτες ξένων χωρών μετά την επανεκλογή του, ενδεχομένως, καταδεικνύουν και προς τα πού θα ρίξει το βάρος της η αμερικανική διπλωματία προσπαθώντας να ισορροπήσει σε λεπτές διαχωριστικές γραμμές: στη Μέση Ανατολή και τον αραβικό κόσμο, ειδικά μετά και την «Αραβική Άνοιξη», το Ισραήλ, τη Ρωσία, αναδυόμενες δυνάμεις όπως η Βραζιλία και φυσικά την ΕΕ, η οποία απορροφημένη από την κρίση, που μαστίζει τους λαούς της, στο πρόσωπο του Ομπάμα βλέπει ένα σύμμαχο, ο οποίος, λίγο έως πολύ, αντιμετωπίζει τα ίδια πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα και ο οποίος – τα τελευταία τουλάχιστον χρόνια – δεν κινείται ως αρχηγός της υπερδύναμης, αλλά ως ένας σταθερός και αξιόπιστος συνομιλητής

Σε ό, τι αφορά την Ελλάδα, δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε τη σημαντική στήριξη που έχει επιδείξει ο Πρόεδρος Ομπάμα κατά τη διάρκεια της κρίσης στη χώρας μας, μη διστάζοντας ακόμα και να παρεμβαίνει ενάντια στη στείρα γερμανική πολιτική (βλ. τηλεφώνημα στη Μέρκελ). Όμως, σε ό, τι αφορά τα θέματα εξωτερικής πολιτικής, δεν θα πρέπει να παραγνωρίζουμε τη πολύ στενή, στρατηγική σχέση μεταξύ ΗΠΑ – Τουρκίας. Εξάλλου, o Ερντογάν ήταν από τους πρώτους ηγέτες που μίλησε ο Ομπάμα μετά την επανεκλογή του…

Η ελληνική εξωτερική πολιτική οφείλει, μέσα από το συστηματικό σχεδιασμό της και την ενεργότερη δραστηριοποίησή της και παρά τα υφιστάμενα προβλήματα, που ανέδειξε η κρίση, να καταφέρει να αναδειχθεί σε πυλώνα σταθερότητας και δημοκρατίας στην ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων. Εκμεταλλευόμενη όχι μόνο το γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό της πλεονέκτημα, αλλά και τον κατά τα φαινόμενα ενεργειακό, όπως επίσης αναδεικνύοντας τις παραδοσιακές αξίες που διέπουν τον ελληνικό λαό, τις δυνατότητες του ανθρώπινου δυναμικού και κυρίως της νέας γενιάς, μπορεί η Ελλάδα να καταστεί «αναγκαίος» συνομιλητής και των ΗΠΑ, προκειμένου έτσι να προωθηθούν και τα εθνικά μας ζητήματα.