Ούγκο Τσάβες | Γιατί είναι ο θρύλος της αριστεράς;

Ο Ούγκο Τσάβες, πέρασε και επίσημα από σήμερα στην ιστορία.

Μία πολιτική φυσιογνωμία που αποτελεί έμβλημα στις τάξεις των αριστερών και των απανταχού αντι-αμερικανών. Γιατί;

(παραθέτουμε κείμενο από το politikikrisi.gr)

O Τσάβεζ το 1982 υπήρξε ιδρυτής ενός πολιτικού και κοινωνικού κινήματος εν ονόματι Επαναστατικό Μπολιβαριανό Κίνημα-200 (Movimiento Bolivariano Revolucionario 200). Kυρίως στοχοποίησε το διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα του Carlos Perez, που είχε οδηγήσει την χώρα σε οικονομικές δυσκολίες και κοινωνικές αναταραχές.

Το κίνημα αυτό είχε ως ιστορικό-ιδεολογικό πυρήνα τον Μπολιβαρισμό, ένα ιδεολογικό ρεύμα που αναφέρεται στον Σιμόν Μπολιβάρ και τους αγώνες του για αυτοδιάθεση των λαών της Λατινικής Αμερικής απέναντι στον Ισπανικό ζυγό.

Το 1992 ήταν επικεφαλής 2 πραξικοπημάτων, ένα τον Φλεβάρη και ένα τον Νοέμβρη, ενάντια στον Perez, τα οποία, αν και απέτυχαν και τον οδήγησαν στην φυλακή ως το 1994, απογείωσαν την δημόσια εικόνα του και του εξασφάλισαν την συμπάθεια των λαϊκών στρωμάτων, ενώ το δικομματικού-τύπου σύστημα,που είχαν εγκαταστήσει 2 μεγάλα συντηρητικά δεξιά κόμματα της Βενεζουέλας, η Δημοκρατική Δράση (AD) και το χριστιανοδημοκρατικό COPEI (Comité de Organización Política Electoral Independiente-Επιτροπή της Ανεξάρτητης Εκλογικής Πολιτικής Οργάνωσης) απονομιμοποιήθηκε σε μεγάλο βαθμό στα μάτια του λαού.

Το 1997, μετά από απόφαση συνεδρίου του Επαναστατικού Μπολιβαριανού Κινήματος-200, που αποφάσισε να στηρίξει την υποψηφιότητα του στις προεδρικές εκλογές του 1998 (σε αντίθεση με προηγούμενες διακηρύξεις του Τσάβεζ περι αποχής στις εκλογές, καθώς αποτελούν συστημικό μηχανισμό), ίδρυσε το Κίνημα της 5ης Δημοκρατίας (MVR), εμπνευσμένο απο την Γαλλική επανάσταση και την αποσταθεροποίηση του τότε αποκιοκρατικού συστήματος.

Ως βασικό καταστατικό στόχο, το Κίνημα αυτό έθεσε την Μπολιβαριανή επανάσταση. Αυτός ο αριστερής (καθαρά σοσιαλδημοκρατικής) φύσης σχηματισμός φιλοδόξησε να εκφράσει κυρίως τα κατώτερα λαϊκά στρώματα  που δεν είχαν συγκεκριμένη πολιτική έκφραση και συνήθως απείχαν μαζικά από τις εκλογές, υπό την καθοδήγηση των δεξιών κομμάτων εξουσίας, που απαξίωναν τον θεσμό στα μάτια του λαού, ενώ το κομμουνιστικό κόμμα Βενεζουέλας είχε περιθωριοποιηθεί από την πολιτική σκηνή, με ποσοστά που με το ζόρι άγγιζαν το 1%.

Στις προεδρικές εκλογές του 1998, ο Τσάβεζ συγκέντρωσε το 56% των ψήφων (περίπου 3.500.000), ενώ ο ανταγωνιστής του Ενρικ Ρόμερ πήρε το
36%, εκπροσωπώντας το χριστιανοδημοκρατικό κόμμα “Σχέδιο Βενεζουέλα”.

Το αποτέλεσμα σηματοδότησε μια πρώτη μεγάλη πολιτική αλλαγή στην Βενεζουέλα, η οποία εκ τότε ονομάζεται “Μπολιβαριανή Δημοκρατία της Βενεζουέλας”, απηχώντας τα Μπολιβαριανής έμπνευσης οράματα για ανεξαρτησία και αυτοδιάθεση των λαών της Λ.Αμερικής, ενάντια στην νεοαποικιοκρατία του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού, που είχε επιβληθεί πλήρως σε όλη την Λ.Αμερική, καθορίζοντας την κατάσταση σε όλα τα επίπεδα.

Η επικράτηση του Τσάβεζ προκάλεσε πανικό στο πολιτικό σύστημα, που με τις μεθοδεύσεις του προσπάθησε να διαχειριστεί την κατάσταση. Ωστόσο, το ρεύμα το Τσάβεζ ισχυροποιούταν ακάθεκτο: Μετά από δημοψήφισμα, διενεργήθηκαν βουλευτικές εκλογές τον Απρίλιο του 1999, όπου βασικοί αντίπαλοι ήταν δύο εκλογικοί σχηματισμοί:

Ο πατριωτικός πόλος, με τον Τσάβεζ σε συνεργασία με διάφορα κόμματα, όπως το Κίνημα για το Σοσιαλισμό,το κόμμα Πατρίδα για Όλους, το Κομμουνιστικό Κόμμα της Βενεζουέλας, το εκλογικό λαϊκό κίνημα και άλλα μικρότερα κόμματα. Από την άλλη πλευρά, ήταν ο δημοκρατικός πόλος, που αποτελούνταν απο την AD, το COPEI, το Σχέδιο Βενεζουέλα και το Convergencia. O πατριωτικός πόλος θριάμβευσε, συγκεντρώνοντας 121 από τις 128 έδρες και το 65% των ψήφων. Αντίστοιχες εκλογικές νίκες πέτυχε ο Τσάβεζ και σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης το 2000.

Η αντίδραση απο τους ντόπιους και αμερικάνους παράγοντες δεν άργησε να έρθει, καθώς ο Τσάβεζ ποδοπατούσε τα συμφέροντα τους. Τον Απρίλιο (11/4) του 2002 διενεργείται πραξικόπημα εναντίον του, την στήριξη αμερικάνων πρακτόρων, της δημοτικής αστυνομίας και των ανώτατων αξιωματικών του στρατού, που τον συνέλαβαν και του ζήτησαν να παραιτηθεί. Ωστόσο, δεν υπολόγιζαν και πάλι την λαοφιλία του στα κατώτερα στρώματα  ο ίδιος ο στρατός , οι κατώτεροι αξιωματούχοι, απελευθέρωσε τον Τσάβεζ και τον οδήγησε στο προεδρικό μέγαρο.

Οι αντεπαναστάτες βγήκαν στον δρόμο με τα όπλα και σκότωσαν αρκετό κόσμο: οι πραξικοπηματιες που συνελήφθησαν απολύθηκαν απο τις τάξεις του στρατού, όσοι ήταν στρατιωτικοί, ενώ 8 στελέχη της δημοτικής αστυνοιας καταδικάστηκαν σε φυλάκιση. Δεν εκτελέστηκε κανείς.

Το πραξικόπημα αυτό καθιέρωσε, ωστόσο μια κυβέρνηση 36 ωρών, του αντιδραστικού Καρμόνα, ενώ η Γενική συνομοσπονδία εργατών Βενεζουέλας στρατεύτηκε μαζί του, δείχνοντας το πόσο ξεπουλήθηκε και αυτό στα μάτια του λαού και των εργατών. Αυτή η κυβέρνηση των 36 ωρών επιχείρησε να αποσαρθρώσει με ψηφίσματα όλες τις βάσεις της προοδευτικης εξέλιξης που έθεσε ο Τσάβεζ, κυνηγώντας μέλη συνδικαλιστικών οργανώσεων και αγροτικών συνεταιρισμών, καθώς και πολιτικούς αντιπάλους.

Τα ξεπουλημένα εργατικά συνδικάτα του πετρελαίου κάλεσαν σε απεργία, ενώ με εντολή της κρατικής διοίκησης πετρελαίου, καταστράφηκε μεγάλο κομμάτι του τεχνικού μηχανισμού στις πετρελαϊκες επιχειρήσεις. Οι εργάτες αντέδρασαν, όχι μόνο απέχωντας απο την απεργία αλλά και καλώντας τον λαό να συνεχίσει την εργασία του. Με την επαναφορα του Τσάβεζ, δεν σταμάτησαν τα πετρελαϊκά πραξικοπήματα απο πλευράς άρχουσας τάξης και των εργατοπατέρων της ΓΣΕΒ, με σκοπό να βλάψουν την εθνική οικονομία. Ωστόσο, με την επαναφορά του Τσάβεζ και την αποτροπή της συνέχειας του πραξικοπήματος, που έδειξε πόσο αιμοσταγής είναι η άρχουσα τάξη της Βενεζουέλας, αποτράπηκε η δυνατότητα επανάληψης ενός εφιαλτικού σεναρίου, τύπου Αλιέντε στην Χιλή.

Την ήττα της αντεπανάστασης επισφράγισε ο θρίαμβος του Τσάβεζ στις περιφερειακές εκλογές του 2004 (68%) και στις προεδρικές εκλογές του 2006 (62%) ενάντια στον Ροζάλες και το κόμμα του Μια Νέα εποχή, ένα κόμμα κεντρώου τύπου.

Μετά την νίκη το 2006, πήρε την πρωτοβουλία για την συνένωση των κομμάτων που αποτέλεσαν την εκλογική συνεργασία στις εκλογές :

Το Λαϊκό εκλογικό κίνημα, την λαϊκή Βενεζουάλικη ενότητα, το κίνημα Τουπαμάρο, την Σοσιαλιστική Λίγκα(ένωση) και άλλα μικρότερα κόμματα, μαζί με το Κίνημα της 5ης Δημοκρατίας, σχημάτισαν το Ενωμένο Σοσιαλιστικό Κόμμα. Το ΚΚ Βενεζουέλας δεν συμμετείχε στην ένωση, παρότι εκλογικά στηρίζει τον Τσάβεζ κριτικά.

Η ένωση αυτή, πάντως, δεν αποτελεί ισομερή ενότητα : τα άλλα κόμματα που συνεργάστηκαν με τον Τσάβεζ είχαν ελάχιστη κοινωνική γείωση πριν τις συνεργασίες τους με τον Τσάβεζ, κυρίως λόγω της επικράτησης του δικομματισμού συστήματος πριν τον Τσάβεζ και του κομματικού κατακερματισμού της Αριστεράς σε κόμματα φιλοτροτσκιστικά, φιλοκουβανικά, φιλοσταλινικά, πατριωτικά, σοσιασλδημοκρατικά κ.α, που συγκέντρωναν μηδαμινά εκλογικά ποσοστά και δεν έπαιζαν χοντρικά κανένα ρόλο στην πολιτική σκηνή.

Ο Τσάβεζ συσπείρωσε κυρίως δυνάμεις του σοσιαλδημοκρατικού, του μπολιβαρινού-πατριωτικού και του τροτσκιστικού χώρου, απότοκο της συνθηματολογίας του περί ανεξαρτησίας , δημοκρατικής πορείας, εργατικής χειραφέτησης(περιορισμένα, βέβαια) ρήξης με τον ιμπεριαλισμό, Λατινοαμερικάνικης αναγέννησης. Πέρα απο αυτά, συσπειρώθηκαν γύρω διάφορες κοινωνικές δυνάμεις (όπως το κίνημα για την Άμεση Δημοκρατία) που κινούνταν κυρίως στο χώρο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Τελευταία μεγάλη εκλογική αναμέτρηση ήταν το 2010 στις κοινοβουλευτικές εκλογές, όπου συγκέντρωσε το 48,3%, ενώ η ενωμένη αντιπολίτευση Συνασπισμός για την Δημοκρατική Ενότητα , που ενσωμάτωνε τα κόμματα της Δεξιάς και του κέντρου συγκέντρωσε το 47.2%. Επικείμενες εκλογές είναι οι προεδρικές του 2012, που θα διεξαχθούν τον Οκτώβριο.

Η εκλογική συμμαχία του Τσάβεζ, ο Μεγάλος Πατριωτικός Πόλος, θα αντιμετωπίσει τον Συνασπισμό για την Δημοκρατική ενότητα, που ενσωμάτωσε και οργανισμούς σοσιαλδημοκρατικούς.

Διαχρονικά, ο πολιτικός λόγος του Τσάβεζ περιστρέφεται γύρω απο το ρεύμα του Μπολιβαρισμού : απεξάρτηση απο τον Αμερικάνικο ιμπεριαλισμό, εθνική, ανεξάρτητη οικονομία, κοινωνική ειρήνη, αυτοδιάθεση των λαών της Λ.Αμερικής. Ως γενικές αρχές του κόμματος του εξαγγείλονται ο Μπολιβαρισμός, ο Μαρξισμός και ο σοσιαλισμός, ενώ βασικές αρχές είναι ο ανθρωπισμός, ο διεθνισμός, ο πατριωτισμός, η συμμετοχική δημοκρατία και η εσωκομματική δημοκρατία.

Η στήριξη που κερδίζει στο λαό εδράζεται ακόμη στην αγροτική απαλλοτροίωση μεγάλων εκτάσεων, που μοίρασε σε μικρούς αγρότες, ο αγώνας για το φαϊ , την ιατρική περίθαλψη και την πάταξη του αναλφαβητισμού, οι κοινωνικές παροχές, τα εργατικά δικαιώματα που παραχώρησε, ο αγώνας του για την εθνικοποίηση- και σε κάποιες περιπτώσεις κοινωνικοποίηση- επιχειρήσεων και πετρελαϊκών βιομηχανιών. Ακόμη, η έμπρακτη συνεργασία με άλλες χώρες και κινήματα της Λ.Αμερικής, η ενίσχυση τους και τα ελπιδοφόρα μηνύματα που αυτοί οι αγώνες στέλνουν, ενισχύουν το φρόνημα του λαού της Βενεζουέλας ενάντια στην Διεθνή πίεση.

Βασικά, ο Τσάβεζ είχε να αντιμετωπίσει τα προβλήματα μιας τριτοκοσμικής χώρας, στα πρόθυρα ανθρωπιστικής κρίσης και κοινωνικού καννιβαλισμού, με εντελώς διαφορετική ιστορική και πολιτιστική παράδοση απο ευρωπαϊκές χώρες. Μπόρεσε, με κεντρική οργάνωση της οικονομίας και εκμετάλλευση της οικονομικής και γεωπολιτικής σημασίας της χώρας του, να καθορίσει το πλαίσιο των εξελίξεων, ενώ η φιλολαικότητα του εμποδίζει τις προσπάθειες ανατροπής του, που στηρίζονται απο τον Αμερικάνικο παράγοντα, λόγω των ενεργειακών του συμφερόντων, καθώς έχει ανάγκη το πετρέλαιο της Βενεζουέλας, ειδικά μετά την αποτυχία στο Ιράκ.