Άλλαξε τα κοινωνικά δεδομένα, όχι τον εαυτό σου

Ζούμε σε κοινωνίες όπου η επιτυχία και το στάτους είναι το παν. Σε κοινωνίες με συγκεκριμένους άτυπους κανόνες συμπεριφοράς και έκφρασης, που αλλάζουν ταχύρρυθμα. Μέσα στο πλαίσιο αυτό, αυτοσκοπός του κάθε ανθρώπου είναι η προσωπική ολοκλήρωση, η πραγματοποίηση των στόχων του, η πραγμάτωση της δικής του επιτυχίας.

Πόσο όμως στ’ αλήθεια δική μας είναι η επιτυχία αυτή; Μήπως τελικά καθορίζεται και περιορίζεται από τα αόρατα “πρέπει” και “μη” του κόσμου μας;

Πολλές φορές εσφαλμένα θεωρούμε πως το μονοπάτι προς την επιτυχία είναι μόνο ένα. Στο μυαλό μας αποτελεί μονόδρομος το να ακολουθήσουμε την δοκιμασμένη “συνταγή”. Ξεχνάμε όμως να κρίνουμε αν το αποτέλεσμα αυτό, θα ικανοποιήσει εμάς ή τους γύρω μας. Σε τέτοιες περιπτώσεις, γινόμαστε πολλοί εύθραυστοι στην “αποτυχία”, μειώνεται η αυτοεκτίμησή μας και η πίστη μας στις δυνατότητές μας. Όλα αυτά, επειδή ταυτίσαμε την επιτυχία μας, με αυτή που κάποιος άλλος μας υπέδειξε.

Το πρώτο βήμα, λοιπόν, είναι να ακούσουμε τον εαυτό μας˙ ανεπηρέαστοι από το οτιδήποτε συμβαίνει ή επικρατεί τριγύρω, να αναρωτηθούμε: τι είναι αυτό που θα μας φέρει ευτυχία και προσωπική επιτυχία; Έχει να κάνει με τον τρόπο που εκφραζόμαστε, που κοινωνικοποιούμαστε, που εργαζόμαστε, που φερόμαστε; Οτιδήποτε κρίνουμε ως επιτυχία στην παρούσα στιγμή. Έπειτα από αυτό τη σημείο έναρξης, η ερώτηση που ακολουθεί είναι το πώς μπορούμε να φτάσουμε σε αυτήν. Και έτσι θέτουμε τους στόχους μας, σκιαγραφούμε τα βήματά μας που θα μας φέρουν όλο και πιο κοντά στην ολοκλήρωση.

Όλα τα παραπάνω, ωστόσο, ακούγονται πολύ ιδανικά. Καλώς ή κακώς, δύσκολα κανείς κρίνει και αποφασίζει για τόσο σημαντικά θέματα, χωρίς να επηρεάζεται από το κοινωνικό του περιβάλλον. Η κουλτούρα, οι αντιλήψεις και οι θεσμοί πλάθουν και χρωματίζουν το υποσυνείδητό μας. Σε αρκετές όμως περιπτώσεις το σημάδι τους μένει ανεξίτηλο, καταπιέζοντας κάποιο κομμάτι της ταυτότητάς μας και κατ’ επέκταση, της ευτυχίας μας. Εκεί βρίσκεται το κρίσιμο σημείο στην απόφασή μας.

Μπορούμε είτε να μείνουμε άπραγοι, παγιώνοντας ένα τοξικό κομμάτι στην γενικότερη κοινωνική αντίληψη˙ είτε να αποφασίσουμε να του εναντιωθούμε, να το αγνοήσουμε παρά την επικριτική στάση που αυτό θα επιφέρει προς εμάς. Είναι μια στιγμή μικρή, που απαιτεί πολύ θάρρος. Ας κατανοήσουμε καλύτερα την στιγμή αυτή, με ένα παράδειγμα.

Ας φανταστούμε μια μεγάλη αίθουσα γεμάτη κόσμο, κάποιους γνωστούς, κάποιους όχι. Αυτή είναι η κοινωνία μας. Ακόμα, σε έναν τοίχο της αίθουσας γράφει με μεγάλα γράμματα πως απαγορεύεται ο χορός, χωρίς να εξηγεί κανείς γιατί. Και τότε αρχίζει να παίζει μουσική. Αισθάνεσαι την επιθυμία να χορέψεις όμως φοβάσαι μήπως ρεζιλευτείς και μετά απομονωθείς από όλους τους υπόλοιπους. Όμως, για μια μικρή στιγμή η επιθυμία σου ξεπερνά τον φόβο και αρχίζεις και χορεύεις.

Τότε βλέπεις πως παρακίνησες κάποιον άλλο δίπλα σου να κάνει το ίδιο. Έτσι λοιπόν, δεν είσαι ο μόνος που ξεχωρίζει και σταδιακά, όλο και περισσότερος κόσμος αρχίζει να σας ακολουθεί. Ξαφνικά, δεν έχεις καμία ντροπή και κανέναν ενδοιασμό πως κάνεις αυτό που θες και αυτό που έπρεπε να γίνει. Όσο περισσότεροι αρχίζουν να χορεύουν, τόσο μειώνεται το ρίσκο, τόσο η μεγάλη επιγραφή στον τοίχο ξεθωριάζει. Σε αυτό το σημείο, όσοι είναι άπραγοι φαίνονται πλέον παράταιροι. Κάπως έτσι δημιουργείται η αλλαγή σε ένα κοινωνικό περιβάλλον. Όλα ξεκινούν από έναν μόνο άνθρωπο, που τόλμησε να κάνει αυτό που ήθελε, ακόμα και αν αυτό πήγαινε ενάντια στο ρεύμα της πεπατημένης. Την επιβεβαίωση όμως, την έλαβε από τον πρώτο άνθρωπο που χόρεψε δίπλα του, που έδειξε στους υπόλοιπους ότι αξίζει να βρουν το κουράγιο να χορέψουν και οι ίδιοι.

Τι συμπέρασμα βγάζουμε από τα παραπάνω;

Πως δεν θα έπρεπε να βάζεις τις επιθυμίες και τους στόχους σου στο καλούπι της εκάστοτε κοινωνίας, αλλά να αναλάβεις εσύ ως μέλος της να αλλάξεις τις διαστάσεις του.

Βρες το θάρρος και το ευγενές θράσος να δεις ότι οι επιθυμίες σου αξίζουν τόσο, που δεν είναι σωστό να τις αφήσεις να καταπνιγούν επειδή κάποιος άλλος δεν τις αναγνωρίζει. Μεταμορφώσου στο άτομο που δεν θα δεχτεί τίποτα λιγότερο από την προσωπική του ευτυχία, χωρίς να χρειαστεί την έγκριση κανενός για να την αποκτήσει.

Και έτσι, προσηλωμένος στον στόχο σου και με παρωπίδες απέναντι στα κοινωνικά γιουχαΐσματα, ανοίγεις τον δρόμο τόσο για την δική σου ευτυχία, όσο και για την κοινωνική αλλαγή προς το καλύτερο.