Το καταστροφικό άγχος για την υγεία

“Γιατί όταν κάποιος έχει στα χέρια του αποδείξεις πως σφύζει από υγεία, να υποβάλει μόνος του τον εαυτό του σε έναν αέναο εφιάλτη;”

Δεν αισθάνεται καλά. Ο πονοκέφαλος μέρα με την μέρα γίνεται όλο και πιο έντονος. Δεν μπορεί να συγκεντρωθεί στην δουλειά της. Δεν χαμογελάει πια. Έχει χάσει κιλά.

Το neolaia.gr σε app: Κατεβάστε το σε Android και iOS

Δεν μπορεί να φάει. Ένα μόνιμο άγχος την διακατέχει. Τι συμβαίνει άραγε; Γιατί ο γιατρός της είπε ότι όλες οι εξετάσεις είναι καλές; Μήπως έγινε κάποιο λάθος; Είναι σίγουρη ότι από στιγμή σε στιγμή κάτι θα συμβεί. Όγκος στον εγκέφαλο, μηνιγγίτιδα, θρόμβωση, ανεύρυσμα είναι μόνο κάποιες από τις ανησυχητικές ασθένειες που διαβάζει ψάχνοντας στο ίντερνετ.

“Σίγουρα είναι κάτι από αυτά”, σκέφτεται, ενώ το στομάχι της σφίγγεται και ο πονοκέφαλος χειροτερεύει..

Ο πονοκέφαλος, ένας νευρόπονος στο στήθος, μία ζαλάδα, ένα απλό σύμπτωμα εάν δεν επιμείνει, για τους περισσότερους ανθρώπους περνάει σχεδόν απαρατήρητο. Δεν είναι λίγοι, όμως, αυτοί για τους οποίους θα αποτελέσει αδιάσειστη απόδειξη ότι πάσχουν από μια πολύ σοβαρή ασθένεια. Πρόκειται για το λεγόμενο άγχος για την υγεία.

Λόγω της πανδημίας, πιθανώς κάθε ενήλικας και, δυστυχώς, αρκετά μεγάλος αριθμός παιδιών, έχουν βιώσει άγχος για την υγεία τους τελευταίους 11 μήνες, πιστεύοντας ότι είναι φορείς της νόσου Covid 19. Είναι κατανοητό, καθώς τα μέσα ενημέρωσης έχουν επικεντρωθεί σε κάθε πτυχή του, από τις αιτίες, τη μετάδοση, τα συμπτώματα έως το ποσοστό θνησιμότητας.

Ωστόσο, ανεξάρτητα από τις δεδομένες συνθήκες το άγχος για την υγεία είναι μια σχετικά κοινή πάθηση, που σύμφωνα με μελέτες επηρεάζει περίπου το 4% με 5% των ανθρώπων. Ειδικοί, όμως, πιστεύουν ότι τα στοιχεία αυτά μπορεί να είναι ανεπαρκή και ότι το ποσοστό θα μπορούσε να είναι πλησιέστερο του 12% – “ή ακόμη και διπλάσιο από αυτό”, όπως λέει η ψυχίατρος Timothy Scarella. Σε αντίθεση με άλλες διαταραχές άγχους που είναι πιο διαδεδομένες στις γυναίκες, το άγχος για την υγεία φαίνεται να επηρεάζει εξίσου τόσο τους άνδρες όσο και τις γυναίκες.

Όπως αναφέρει η ψυχοθεραπεύτρια Ιωάννα Γρηγοράκη, ένας απολύτως υγιής άνθρωπος μπορεί να βιώνει σωματικά συμπτώματα όταν αρχίσει να υπερενασχολείται με το σώμα του. Οι υγιείς άνθρωποι καθημερινά βιώνουν πολλές σωματικές αλλαγές. Απλά δεν τις παρατηρούν. Όταν κάποιος εστιάσει την προσοχή του στο σώμα του σε υπερβολικό βαθμό, είναι πιο πιθανό να παρατηρήσει τυχόν σωματικές αλλαγές και να ανησυχήσει γι’ αυτές, επιδεινώνοντάς τις και ίσως δημιουργώντας και άλλες λόγω του άγχους του.

Η δυσφορία που αισθάνεται το άτομο, δεν προέρχεται από το σύμπτωμα, όπως ο πονοκέφαλος, αλλά από το άγχος για το τι μπορεί να σημαίνει το σύμπτωμα αυτό, αναφέρει χαρακτηριστικά ο ψυχολόγος Μάριος Παγκράτης.

Τα άτομα αυτά κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες:

-Σε αυτά που αναζητούν διαβεβαιώσεις για την κατάσταση της υγείας τους, κάνοντας εξονυχιστικές και επανειλημμένες εξετάσεις, ψάχνοντας στο ίντερνετ, ρωτώντας φίλους και γνωστούς ή άλλους που εμφανίζουν παρόμοια συμπτώματα.

-Σε αυτά που αποφεύγουν οποιαδήποτε εξέταση ή επίσκεψη στον γιατρό φοβούμενα μήπως διαγνωστούν με κάποια σοβαρή ασθένεια, είτε διότι δεν εμπιστεύονται τους γιατρούς λόγω λανθασμένης παρελθοντικής διάγνωσης.

Το διαδίκτυο είναι ο χειρότερος σύμβουλος για την υγεία.

Είναι ο πιο εύκολος τρόπος να αναζητήσει κάποιος απαντήσεις στα ερωτήματά του, προκαλώντας την ίδια στιγμή ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία και φόβο για την κατάστασή του. Διαβάζοντας εκατομμύρια άρθρα ή προσωπικές μαρτυρίες σε blogs και φόρουμ, η προσοχή του ατόμου ασυναίσθητα εστιάζεται σε κάθε αρνητικό και τα καταστροφικά σενάρια πολλαπλασιάζονται. Απαριθμεί κάθε πιθανή ασθένεια που σχετίζεται με το σύμπτωμα που εμφανίζει, με αποτέλεσμα ένας απλός νευρόπονος στο στομάχι να είναι τώρα καρκίνος.

Όταν παρά τις διαβεβαιώσεις των γιατρών, το άγχος για την υγεία παραμένει και ο φαύλος κύκλος επαναλαμβάνεται, καθώς νέες ανήσυχες σκέψεις και σωματικές αισθήσεις έρχονται στην επιφάνεια, απαραίτητη θα γίνει η ψυχιατρική θεραπεία και όχι η θεραπεία του ακίνδυνου συμπτώματος.

Ένας “κατά φαντασίαν ασθενής” μπορεί πολύ εύκολα να οδηγήσει τον εαυτό του στην ψυχοθεραπεία. Ή ακόμα χειρότερα να ασθενήσει από το υπερβολικό άγχος του ενώ πριν ήταν απολύτως υγιής.

Σύμφωνα με ψυχοθεραπευτές, μερικές ενέργειες για να αντιμετωπίσει κάποιος μόνος του το άγχος για την υγεία είναι οι εξής:

-Θα πρέπει αρχικά να αναγνωρίσει ποιοι είναι οι παράγοντες που πυροδοτούν το άγχος του μέσα στην καθημερινότητα, όπως η τηλεόραση ή το ίντερνετ και να προσπαθήσει να μειώσει την έκθεση σε αυτούς.

-Να καταγράψει τις σκέψεις και τους φόβους. Αυτή η καταγραφή μπορεί να βοηθήσει το άτομο να ξεπεράσει τους φόβους του συνειδητοποιώντας τους.

-Να επιστρέψει στην καθημερινότητα και τις δραστηριότητές του άμεσα. Να ξεκινήσει σταδιακά να κάνει πράγματα που αποφεύγει ή δεν έχει πλέον όρεξη να κάνει εξαιτίας των ανησυχιών για την υγεία του, όπως γυμναστική ή οι κοινωνικές επαφές. Να αποσπάσει τον εαυτό του με κάθε τρόπο.

-Τέλος, να αποφύγει το αλκοόλ και άλλες ουσίες που επιδεινώνουν και πυροδοτούν το άγχος, ύστερα από μια πρόσκαιρη αρχική ανακούφιση.

Το άγχος αποτελεί την αιτία δημιουργίας πολλαπλών προβλημάτων στην καθημερινότητα πολλών ανθρώπων.

Πόσο μάλλον το άγχος για την υγεία.

Είναι απαραίτητο κάποιος να καταφύγει στις ιατρικές εξετάσεις προκειμένου να ελέγξει την υγεία του, καθώς η πρόληψη είναι το μέτρο προστασίας της υγείας αφού σχεδόν όλα αντιμετωπίζονται όταν τα προλάβεις σε πρώιμο στάδιο.

Η αποφυγή των ιατρών λόγω του φόβου ύπαρξης μιας ασθένειας, δεν είναι λύση.

Ούτε όμως η υπερενασχόληση με την υγεία.

Γιατί, όταν κάποιος έχει στα χέρια του αποδείξεις πως σφύζει από υγεία, να υποβάλει μόνος του τον εαυτό του σε έναν αέναο εφιάλτη;