Δέκα βιβλία που κάθε φοιτητής αξίζει να διαβάσει

Η παρακάτω λίστα περιλαμβάνει μυθιστορήματα, φιλοσοφικά και θεωρητικά δοκίμια και ποιητικές συλλογές. Η επιλογή των βιβλίων είναι καθαρά υποκειμενική και απευθύνεται σε όσους αγαπούν το διάβασμα, απ’ τη μια, και, απ’ την άλλη, αναζητούν στην ανάγνωση μικρές χαραμάδες διαφυγής απ’ την πεζή καθημερινότητα.

1. “Εάν Αυτό Είναι ο Άνθρωπος”, Πρίμο Λέβι

Ο Ιταλοεβραίος χημικός και συγγραφέας Πρίμο Λέβι ήταν ένας από τους ελάχιστους επιζώντες του ολοκαυτώματος και μιλάει για τις εμπειρίες του στο ναζιστικό στρατόπεδο με απροσδόκητα ψύχραιμη φωνή. Το σθένος και η διανοητική του ισορροπία είναι τέτοιες που σε κάνουν να αναρωτιέσαι, πώς γίνεται ένας άνθρωπος που βίωσε την απόλυτη φρίκη, την ίδια την κόλαση ουσιαστικά, να καταφέρνει να αναπτύσσει σε αυτό το βιβλίο έναν ήπιο προβληματισμό και να τον αποδίδει σε μια “ταπεινή” και διαυγή πρόζα.

Το “Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος” δε θα μπορούσε να μην είναι ένα μανιφέστο ανθρωπισμού, που δεν αποτελεί απλό ανάγνωσμα λογοτεχνίας, αλλά ιστορικό τεκμήριο και σπουδαίο έργο τέχνης που δεν πρέπει ποτέ να σταματήσει να εκδίδεται.

“Τέλος, ίσως έπαιξε κάποιο ρόλο και η θέλησή μου, την οποία διατήρησα με πείσμα, να βλέπω πάντα, ακόμα και στις πιο σκοτεινές μέρες, τους συντρόφους μου και τον εαυτό μου σαν ανθρώπους και όχι σαν αντικείμενα, και έτσι να γλιτώσω από την τέλεια ταπείνωση και αποθάρρυνση που οδηγούσε πολλούς στην ηθική συντριβή.”

2. “Άκου Ανθρωπάκο”, Βίλχελμ Ράιχ

“Κόφτο, Ανθρωπάκο. Είσαι και θα είσαι ο αιώνια μετανάστης. Τυχαία βρέθηκες σ΄ αυτό τον κόσμο και σιωπηλά θα τον αφήσεις. Κραυγάζεις επειδή φοβάσαι θανάσιμα. Αισθάνεσαι το σώμα σου να παγώνει και φωνάζεις την αστυνομία σου. Αλλά ούτε και η αστυνομία έχει την εξουσία πάνω στην αλήθεια. Κι ο αστυνομικός σου έρχεται σε μένα γεμάτος ανησυχία για τη γυναίκα του ή για το άρρωστο παιδί του. Όταν φορά τη στολή του κρύβει τον άνθρωπο. Μα δεν μπορεί να κρυφτεί από μένα. Τον έχω δει γυμνό κι αυτόν.”

Το εμβληματικό αυτό έργο του Βίλχελμ Ράιχ, που δικαιολογημένα τον έχει καταξιώσει στους απανταχού φοιτητικούς κύκλους, είναι ένα κατ’ εξοχήν ανθρωπιστικό και όχι επιστημονικό βιβλίο, που γράφτηκε το 1946, χωρίς πρόθεση να δημοσιευτεί.

Το βιβλίο είναι αποτέλεσμα παρατηρήσεων που έκανε επί δεκαετίες ο Ράιχ, ανησυχώντας τρομακτικά για τον τρόπο που ο Ανθρωπάκος μεταχειρίζεται τον εαυτό του.

Ο Ανθρωπάκος δεν είναι άλλος από τον “κοινό άνθρωπο” που επαναστατεί επειδή κουράστηκε να υποφέρει, που δοξάζει τους εχθρούς του και σκοτώνει τους φίλους του, που ανεβαίνει στην εξουσία και κάνει κατάχρηση της εξουσίας που προσωρινά του δόθηκε, κάνοντας όλο και περισσότερους ανθρώπους να υποφέρουν και ξεχνώντας πόσο “ανθρωπάκος” είναι κατά βάθος.

3. “Το Λυκόφως των Ειδώλων”, Φρίντριχ Νίτσε

“Πώς; Είναι ο άνθρωπος απλώς μια εσφαλμένη επιλογή του Θεού; ‘Η ο Θεός απλώς μια εσφαλμένη επιλογή του ανθρώπου;”

Είναι γνωστό τοις πάσι ότι το περίτεχνο ύφος του φιλοσοφικού έργου και των ποιημάτων του Γερμανού φιλοσόφου, επηρέασαν την εξέλιξη της δυτικοευρωπαϊκής σκέψης, καθιστώντας τον έναν από τους πιο επιδραστικούς στοχαστές στην ιστορία.

Ο Φρίντριχ Νίτσε, δημιουργός του “υπερανθρώπου”, που διακήρυττε το “Θάνατο του Θεού” δυο αιώνες πριν, επικρίνοντας ανηλεώς κάθε μορφή ηθικής και “αντικειμενικής αλήθειας”, έγραψε το Λυκόφως των Ειδώλων το 1888, το οποίο εκδόθηκε ένα χρόνο αργότερα, μετά την κατάρρευσή του. Ο τίτλος αυτού του εμβληματικού έργου βασίστηκε σε μια λεκτική παραλλαγή της όπερας “Λυκόφως των Θεών” του Βάγκνερ, με τον οποίο είναι γνωστό πως διατηρούσε μια σχέση αγάπης-μίσους.

Ο Φρίντριχ Νίτσε και η «αιώνια επιστροφή»

Στο δοκίμιο αυτό, ο Νίτσε μας εισάγει στην περίφημη φιλοσοφία «με το σφυρί», βάζοντας στο στόχαστρο καινούρια και παλιά είδωλα. Τα είδωλα, στα οποία επιτίθεται ο φιλόσοφος, θρησκεία, μεταφυσική, πολιτισμός και επιστήμη, δε νοούνται, όμως, ως απλά είδωλα της εποχής και κυρίαρχοι δυνάστες του δυτικού πολιτισμού. Η κριτική του, όπως κάθε φορά, πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα και επιχειρεί να “γκρεμίσει” όλα είδωλα, αντιμετωπίζοντάς τα ως “αιώνια είδωλα”, παλιά και επηρμένα, τα οποία έχουμε χρέος να χτυπήσουμε “με το σφυρί”.

“Για να ζεις μόνος, πρέπει να είσαι ζώο ή θεός – λέει ο Αριστοτέλης. Λείπει η τρίτη περίπτωση: πρέπει να είναι κανείς και τα δυο – φιλόσοφος”

4. “Η Πτώση”, Αλμπέρ Καμύ

“Να τι δεν μπορεί ν’ ανεχτεί κανείς (εκτός απ’ αυτούς που δε ζουν, θέλω να πω: τους εγκρατείς). Η μόνη άμυνα βρίσκεται στην κακεντρέχεια. Οι άνθρωποι λοιπόν σπεύδουν να κρίνουν για να μην κριθούν οι ίδιοι.”

Στο βραβευμένο με Νόμπελ λογοτεχνίας βιβλίο, Η Πτώση, ο πάντα μελαγχολικός Καμύ, αφηγείται τη ζωή ενός αντι-ήρωα, του κοσμικού Ζαν Μπατίστ Κλαμάνς και χρησιμοποιεί το μυθοπλαστικό του πρόσωπο, προκειμένου να καταπιαστεί με φιλοσοφικά ερωτήματα και διλήμματα στη ζωή ενός δικαστή-μετανοητή, όπως ονομάζει ο ίδιος τον εαυτό του.

Κάνοντας, λοιπόν, έναν ακούραστο μονόλογο του παραλόγου, ο Καμύ πετυχαίνει με τη λογοτεχνική δεινότητα και το φιλοσοφικό του βάθος, να μας κάνει να ταυτιστούμε και να υπογραμμίσουμε καίριες φράσεις στο βιβλίο, προκειμένου να τις διαβάσουμε και να τις ξανά διαβάσουμε μέχρι να καταλάβουμε ακριβώς τι εννοεί και, ενίοτε, να διαφωνήσουμε ή να συμφωνήσουμε μαζί του.

Ο Καμύ στο έργο αυτό, μας βάζει στη θέση του αόρατου συνομιλητή και μας παροτρύνει να νιώσουμε τη δική μας “πτώση” ή να ταυτιστούμε με την πτώση του πρωταγωνιστή, ο οποίος πραγματικά “απογυμνώνεται” μπροστά μας και, μέσω μιας χειμαρρώδους εξομολόγησης, φτάνει στην υπέρτατη αυτοκριτική του. Μια αυτοκριτική που μας δημιουργεί ανάμεικτα συναισθήματα: Τον αγαπάμε, τον μισούμε και ταυτόχρονα τον λυπόμαστε για την καθημερινή “πτώση” που βιώνει.

5. “Ο Φωτεινός Θάλαμος“, Ρολάν Μπαρτ

“Η “μοίρα” της Φωτογραφίας φαίνεται να είναι τούτη εδώ: κάνοντάς με να πιστέψω (βέβαια, μιά στις φορά στις πόσες; ) ότι βρήκα “την αληθινή τέλεια φωτογραφία”, καταφέρνει την πρωτόφαντη σύγχυση της πραγματικότητας (“Αυτό υπήρξε”) και της αλήθειας (“Αυτό είναι”). Γίνεται ταυτόχρονα διαπιστωτική και επιφωνηματική. Σπρώχνει το πορτρέτο σ’ εκείνο το τρελό σημείο όπου το συναίσθημα (η αγάπη, η συμπόνια, η θλίψη, ο ενθουσιασμός, ο πόθος) αποτελεί μαρτυρία για την ύπαρξη. Προσεγγίζει τότε, πραγματικά, την τρέλα, ανταμώνει την “τρελή αλήθεια”.

Ο “Φωτεινός Θάλαμος” είναι ένα σπουδαίο θεωρητικό κείμενο του Γάλλου σημειολόγου, Ρολάν Μπαρτ, που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1980 και περιέχει σχόλια και υποκειμενικές παρατηρήσεις του ίδιου πάνω στη Φωτογραφία.

Ο συλλογισμός του ξεκινά με το θεμελιώδες ερώτημα: «Τι είναι η φωτογραφία καθ’ εαυτήν;» και επομένως: «Ποιό ουσιαστικό γνώρισμα την ξεχωρίζει από την κοινότητα των εικόνων;». Εκκινώντας, λοιπόν, από την ερώτησή αυτή, ο Μπαρτ καταλήγει πως «η Φωτογραφία αναπαράγει στο άπειρο κάτι που δεν έχει συμβεί παρά μόνο μια φορά» ενώ παράλληλα «επαναλαμβάνει με μηχανικά μέσα εκείνο που δεν μπορεί ποτέ πια να επαναληφθεί υπαρξιακά», φτάνοντας στο συμπέρασμα πως «Η Φωτογραφία κατά βάση πιστοποιεί μια παρουσία, την ύπαρξη του ανάφορού της», την ύπαρξη του αντικειμένου δηλαδή που απεικονίζεται σε έναν παρελθόντα χρόνο.

Η ανάγνωση του βιβλίου λειτουργεί σε διττό επίπεδο, αφού, πέρα από τις θεωρητικές του παρατηρήσεις για την φωτογραφία, δε λείπει η προσωπική του αφήγηση πάνω στο θάνατο και την απώλεια.

6. “Ντέμιαν”, Έρμαν Έσσε

“Και πάρα πολλοί άνθρωποι μένουν για πάντα κρεμασμένοι σε αυτόν το γκρεμό και προσκολλούν απελπισμένα όλη τους τη ζωή στο παρελθόν που ποτέ δεν έρχεται πίσω, στο όνειρο του χαμένου παραδείσου, το οποίο είναι το χειρότερο και το πιο ανηλεές από όλα τα όνειρα.”

Ο Έρμαν Έσσε είναι ένας συγγραφέας που αναζητούσε πυρετωδώς την εσωτερική αλήθεια, πράγμα εμφανές στα περισσότερα έργα του (“Ο λύκος της στέπας”, “Σιντάρτα”, “Η Φιλία”, “Νάρκισσος και Χρυσόστομος”), τα οποία εκφράζουν κάθε άνθρωπο που αγωνιά να συγκροτήσει μια αρμονική εσωτερική ολότητα.

Στο “Ντέμιαν”, όμως, ο Έσσε περιέγραψε τόσο άψογα την ουσιαστική ενηλικίωση του σύγχρονου “καλοαναθρεμμένου” ανθρώπου, καταφέρνοντας να φέρει στο φως και να αναλύσει, με συγκινητική ακρίβεια, τις πιο αιχμηρές υπαρξιακές εκφάνσεις αυτής της δύσκολης μετάβασης, για την οποία ποτέ και κανείς δε μας προετοιμάζει.

Ο Ντέμιαν, λοιπόν, πέρα από πρωταγωνιστής στο βιβλίο του Έρμαν Έσσε, είναι κι ο εφηβικός μας εαυτός, αυτός μικρομέγαλος παρατηρητής της ζωής που “ακροβατεί” ανάμεσα στο “χαμένο παράδεισο της παιδικής ηλικίας” και τον απαιτητικό κόσμο της ενήλικης γνώσης.

Έρμαν Έσσε: Ο συγγραφέας που μίλησε για την «ενηλικίωση» όπως κανείς άλλος

7. “Το Όνειρο Ενός Γελοίου Ανθρώπου”, Φίοντορ Ντοστογιέφσκι

“Είδα την αλήθεια, δεν τη φαντάστηκα, την είδα, την είδα! Η ζωντανή της εικόνα θα ορθώνεται πάντα μπροστά μου και θα με οδηγεί. Έχω τη δύναμη, και θα μιλήσω, και θα ζήσω, και θα ζήσω χίλια χρόνια!”

Ο μεγάλος αντι-ήρωας της παγκόσμιας λογοτεχνίας, Φίοντορ Ντοστογιέφσκι, έγραψε για τη γελοιότητα του ανθρώπου το 1877, όμως μόνο αν διαβάσεις το βιβλίο ή δεις να παίζεται στο θέατρο, θα καταλάβεις πόσο διαχρονικό έργο είναι. Ένας άνθρωπος σαν το Ντοστογιέφκσι, κλεισμένος σε τέσσερις τοίχους και βασανισμένος από κάθε άποψη, θυμίζει λογοτεχνικό Βαν Γκογκ που μετατρέπει την ψυχική του οδύνη στην πιο ουσιαστική αλήθεια, την αλήθεια της ζωής, της κοινωνίας, της δυστυχίας, των ανθρώπων.

Κοινωνιολόγοι και ψυχαναλυτές μπορούν να κάνουν “παπάδες” με το υλικό που έδωσε ο Φίοντορ Ντοστογιέφσκι σ’ αυτό το ψυχοκοινωνικό διήγημα.

Ο γελοίος αντι-ήρωας του βιβλίου, πιστή ενσάρκωση του ανθρώπου που έχει χάσει το δρόμο του και βρίσκεται στα πρόθυρα της αυτοχειρίας, πέφτει σε βαθύ λήθαργο και καταφέρνει τελικά να αναγεννηθεί μέσα από το απόλυτο σκοτάδι. Το όνειρο αυτού του γελοίου μπορεί να ερμηνευτεί ποικιλοτρόπως και ο καθένας ας δώσει τη δική του οπτική. Ένας ουτοπικός πολιτισμός που κατρακυλά στη απόλυτη διαφθορά και το μαζοχισμό, μια πορεία που θυμίζει χτες, σήμερα, αύριο. Ένοχος γι’ αυτή την κατρακύλα είναι αυτός ο γελοίος, αλλά και κάθε γελοίος άνθρωπος.

Πόσο πιο επίκαιρο να είναι ένα βιβλίο που μιλά για όσα μας αφορούν και γράφτηκε 142 χρόνια πριν;

8. “Η Θεραπεία του Σοπενάουερ”, Ίρβιν Γιάλομ

“Φοβόταν άραγε το θάνατό του; Στα όψιμα χρόνια του εκφραζόταν γι’ αυτόν με μεγάλη ηρεμία. Από που την αντλούσε; Αν ο φόβος του θανάτου υπάρχει παντού, αν μας στοιχειώνει σ’ ολόκληρη τη ζωή μας, αν ο θάνατος είναι τόσο τρομακτικός, ώστε τόσο πολυάριθμες θρησκείες ξεπήδησαν για να τον αναχαιτίσουν, πώς κατόρθωσε ο απομονωμένος και ορθολογιστής Σοπενάουερ να καθησυχάσει τον δικό του τρόμο;”

Ο Ίρβιν Γιάλομ είναι ίσως ο σημαντικότερος ψυχοθεραπευτής-ψυχίατρος εν ζωή, ο οποίος, παρά τη μακροχρόνια αφοσίωση του στο επάγγελμα, έχει καταφέρει να γράψει πολλά μυθιστορήματα.

Το συγκεκριμένο βιβλίο αποτελεί μια ακόμα θεραπευτική περιπέτεια του Γιάλομ μετά το “Όταν έκλαψε ο Νίτσε”, που, όμως αυτή τη φορά, δεν εκτυλίσσεται στο κλειστό σύστημα της ατομικής ψυχοθεραπείας, αλλά ουσιαστικά βάζει τον αναγνώστη να παρακολουθήσει το μικρόκοσμο της ομαδικής ψυχοθεραπείας, “παντρεύοντάς” τον με τη φιλοσοφία και το σχολαστικισμό.

Περιγράφοντας τους κεντρικούς του χαρακτήρες, ο Γιάλομ προσπαθεί να κατανοήσει τη διαμόρφωση του ψυχισμού του Άρθουρ Σοπενάουερ, του πιο απαισιόδοξου φιλοσόφου και οριακά μισάνθρωπου, κάνοντάς μας να τον δούμε με τρυφερότητα.

Ο Φίλιπ Σλέιτ, κεντρικός χαρακτήρας της αφήγησης, είναι ένας άνθρωπος με βασανιστικές σεξουαλικές εμμονές, που επιλέγει συνειδητά την ασκητική απομόνωση και την παγερή αδιαφορία για τον ανθρώπινο κόσμο, (γνήσιος συνεχιστής του Σοπενάουερ), ο οποίος έχει πείσει τον εαυτό του ότι μπορεί να θεραπευτεί, ασπαζόμενος την κοσμοθεωρία του μεγάλου φιλοσόφου και διαμορφώνοντας τη ζωή του, βαδίζοντας στο μοναχικό δρόμο που εκείνος χάραξε.

Στο βιβλίο αυτό ο Γιάλομ δημιουργεί ένα εξαιρετικά πρωτότυπο είδος μυθοπλασίας, που συνδυάζει φιλοσοφικές ιδέες, ψυχιατρική και λογοτεχνία, παρακολουθώντας τόσο τους ασθενείς του στην ομαδική ψυχοθεραπεία, όσο και την βαθιά τραυματισμένη περίπτωση του πιο καταθλιπτικού φιλοσόφου που λέγεται Σοπενάουερ.

9. “Ένα δικό Σου Δωμάτιο”, Βιρτζίνια Γουλφ

“Όλους αυτούς τους αιώνες, οι γυναίκες χρησίμευαν σαν καθρέφτες που είχαν τη μαγική και υπέροχη δύναμη να αντανακλούν τη μορφή ενός άνδρα μεγαλύτερη από το φυσικό της μέγεθος.”

Για να μπορέσει μια γυναίκα να γράψει λογοτεχνία το 18ο αιώνα, δυο βασικές συνθήκες έπρεπε να συντρέχουν, σύμφωνα με τη Βιρτζίνια Γουλφ: Να έχει ένα δικό της δωμάτιο και δικά της χρήματα που θα τα διαχειρίζεται η ίδια όπως νομίζει. («Μια γυναίκα πρέπει να έχει τα χρήματα και ένα δωμάτιο κατάδικό της, εάν πρόκειται να γράψει μυθιστοριογραφία»)

Το “Ένα δικό σου δωμάτιο” αποτελεί, χωρίς αμφιβολία, τον ουσιαστικότερο “ύμνο” στη γυναικεία χειραφέτηση και βασίστηκε σε δυο κείμενα που διαβάστηκαν στον Σύλλογο Τεχνών στο Νιούνχαμα και την Οντάα του Γκίρτον τον Οκτώβριο του 1928. Η ίδια τροποποίησε και εμπλούτισε αργότερα αυτά τα επαναστατικά, για την εποχή τους, κείμενα, μετατρέποντάς τα σε βιβλίο- ορόσημο της γυναικείας απελευθέρωσης.

Η Αγγλίδας μυθιστοριογράφος πραγματεύεται τη σχέση γυναικών και πεζογραφίας, με εντυπωσιακά εκφραστικό ύφος, επιχειρώντας παράλληλα μια “τολμηρή” εικασία: Κι αν ο Σαίξπηρ είχε μια μικρότερη αδερφή, αντάξιά του σε ευφυΐα και ταλέντο, που όμως η μοίρα της διέφερε ριζικά από τη δική του;

“Τι θα είχε συμβεί“ διερωτάται η Γουλφ, “αν ο Σαίξπηρ είχε μιαν αδελφή προικισμένη με θαυμαστά χαρίσματα, που την έλεγαν ας πούμε Τζούντιθ;”

Και, μήπως αυτή, παγιδευμένη στο φύλο της, δεν κατάφερε ποτέ να εκφράσει το ταλέντο της, αλλά ούτε και να αναγνωριστεί, έστω, η ύπαρξή της, δεδομένου ότι καμία γυναίκα τότε δεν μπορούσε να διδαχτεί και να εξελίξει την τέχνη της;

Η Γουλφ ήταν μια καταπληκτική γυναίκα που κατάφερε να γράψει όσα έγραψε σε ένα ανδροκρατούμενο περιβάλλον και το εν λόγω κλασικό της δοκίμιο, ήταν αποτέλεσμα της προσπάθειάς της να ταρακουνήσει τα νερά του περίγυρού της, δίνοντας φωνή σε όσες γυναίκες είχαν και έχουν την ίδια μεταχείριση με αυτή της ηρωίδας της.

Το 1941, η Βιρτζίνια Γουλφ έβαλε τέλος στη ζωή της, πέφτοντας σε ένα ποτάμι με πέτρες στις τσέπες της, ενώ πριν το κάνει, άφησε δυο σημειώματα, ένα στο σύζυγό της και ένα στην αδερφή της.

Το μήνυμά της, ωστόσο, ήταν ξεκάθαρο και απευθύνεται προς όλες: Οι γυναίκες πρέπει να έχουν ένα σταθερό εισόδημα και ένα δικό τους δωμάτιο, προκειμένου να μπορούν να δημιουργήσουν ελεύθερες.

Αν θέλεις να διαβάσεις αυτό το δοκίμιο, μακάρι να το βρεις σε κάποιο βιβλιοπωλείο, γιατί ενδεχομένως έχει σταματήσει να εκδίδεται. Θα το βρεις είτε σε μορφή pdf είτε σε ξενόγλωσση έκδοση.

“Χωρίς αμφιβολία πολλοί και θα με πούνε ανικανοποίητη. Δεν μπορούσα όμως να κάνω αλλιώς. Η ανησυχία ήταν στη φύση μου. Καμιά φορά με αναστάτωνε τόσο που υπέφερα… Είναι μάταιο να λέμε πως τα ανθρώπινα πλάσματα οφείλουν να ικανοποιούνται με τη γαλήνη. Οι άνθρωποι πρέπει να έχουν δράση κι αν δεν μπορούν να τη βρουν, τότε θα την προκαλέσουν. Εκατομμύρια άνθρωποι είναι καταδικασμένοι σε μια μοίρα ακόμη πιο στάσιμη από τη δική μου, κι εκατομμύρια είναι εκείνοι που επαναστατούν σιωπηλά ενάντια στη μοίρα τους. Κανείς δεν ξέρει πόσες ανταρσίες σιγοβράζουν μέσα στα πλήθη της ζωής που κατοικούν στη γη.” 

10. “Μια Εποχή στην Κόλαση“, Αρθούρος Ρεμπώ

“Κάποτε, αν θυμάμαι καλά, η ζωή μου ήταν ένα γλεντοκόπι όπου ανοίγαν όλες οι καρδιές και τα κρασιά κυλούσαν.

Ένα βράδυ πήρα την Ομορφιά στα γόνατά μου. Και τη βρήκα πικρή. Και τη βλαστήμησα.

Οπλίστηκα εναντίον της δικαιοσύνης.

Το έβαλα στα πόδια. Μάγισσες, μιζέρια, μίσος σε σας εμπιστεύτηκα τον θησαυρό μου!

Έπνιξα μες στην καρδιά μου κάθε ανθρώπινη ελπίδα. Και σάλταρα σαν το αγρίμι στη χαρά για να τη στραγγαλίσω.”

Ο Ρεμπώ εγκατέλειψε την ποίηση στα είκοσί του χρόνια, όμως κατάφερε να αφήσει πίσω του το «Μια εποχή στην κόλαση» (Une saison en enfer), μια κορυφαία ποιητική συλλογή, απ’ αυτές που σημάδεψαν ανεξίτηλα τη μοντέρνα ποίηση.

Πρόκειται για ένα αναμφίβολα διαχρονικό έργο που δεν εντάσσεται σε συμβατικά «καλούπια»: Είναι ποίηση και ταυτόχρονα φιλοσοφικό δοκίμιο, εξομολόγηση, θεατρικός μονόλογος και αυτοβιογραφία του ίδιου. Περιγράφει προφητικά την εποχή του, την υποκρισία του καθολικισμού και, απ’ την άλλη, τη γέννηση του ορθολογισμού και την «υστερία» της επιστήμης.

Εκείνος, σαν «πρωτόγονος μυστικός», όπως λέει, μέσω μιας διαυγούς ποιητικής κραυγής για την κόλαση, το κακό και το βαθύ σκοτάδι του ήλιου, διαταράσσει την “κοινή ησυχία” των εφησυχασμένων της εποχής του, όσων κρύβονται πίσω από την τακτοποιημένη ζωή τους. Ο Ρεμπώ, ένα από τα πιο ευαίσθητα νεανικά πνεύματα που έχουν υπάρξει, χλευάζει, σαρκάζεται και αυτοτιμωρείται, συνθέτοντας μια ποίηση «φυγής» που προσφέρει διέξοδο από την αμείλικτη πραγματικότητα.

Διαβάστε ακόμα:

• Ο Φρίντριχ Νίτσε και η «αιώνια επιστροφή»
• Ο φαντασμαγορικός κόσμος της Yayoi Kusama
• H μελαγχολική ζωή του Vincent Van Gogh
• O Έρμαν Έσσε μίλησε για την ενηλικίωση όπως κανένας άλλος συγγραφέας
• Μενέλαος Λουντέμης: Έξι ποιήματα του πολυγραφότατου Έλληνα λογοτέχνη
• «Λαχταρώ»: Το αμύθητο ερωτικό ποίημα της Σάρα Κέιν