Κονσταντίν Στανισλάφσκι: Τον σπουδαίο σκηνοθέτη τιμά η Google με doodle!

Τα 156 χρόνια από τη γέννηση του σπουδαίου Ρώσου σκηνοθέτη, Κονσταντίν Στανισλάφσκι, τιμά η Google με το σημερινό της doodle.

O Κονσταντίν Στανισλάφσκι γεννήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 1863 στη Μόσχα ως Κονσταντίν Σεργκέγεβιτς Αλεξέγεφ από εύπορη οικογένεια, που κατασκεύαζε χρυσά και ασημένια διακοσμητικά για στρατιωτικές στολές και διακοσμήσεις. Η Μαρί Βάρλεϋ, η γιαγιά του, ήταν μια περιπλανώμενη Γαλλίδα ηθοποιός και το μόνο μέλος της οικογένειας με καλλιτεχνικό υπόβαθρο.

Από μικρή ηλικία, 2-3 ετών, άναψε η πρώτη σπίθα που προμήνυε το μέλλον, όταν έκανε την πρώτη του θεατρική εμφάνιση. Ο Στανισλάφσκι είχε οχτώ αδέρφια, που συμμετείχαν μαζί του στη δημιουργία παραστάσεων σε γενέθλια και διακοπές. Στα οχτώ του,άρχισε να ενδιαφέρεται για το τσίρκο και συχνά διηύθυνε και πρωταγωνιστούσε σε δικές του παραστάσεις τσίρκου. Επίσης είχε πάθος με το κουκλοθέατρο και μέσα από την ενασχόλησή του με αυτό έμαθε να χρησιμοποιεί την αγάπη του για τη λεπτομέρεια που συνέχισει να έχει και στην πορεία της καριέρας του όταν θα την ενσωματώσει στη σκηνοθεσία του στο Θέατρο Τέχνης της Μόσχας.

Η απόφασή του να σπουδάσει θέατρο παρέμεινε ακλόνητη, παρά την αντίθεση του πατέρα του.

Το “Στανισλάφκι” ήταν καλλιτεχνικό όνομα, το οποίο και υιοθέτησε στα 25 του χρόνια, πιθανότατα για να προστατέψει τη φήμη της οικογένειάς του, δεδομένων και των αντιρρήσεων που είχε ο πατέρας του για τον δρόμο που είχε επιλέξει να ακολουθήσει.

Το 1881, ο Κονσταντίν Στανισλάφσκι φοίτησε σε μια σχολή υποκριτικής στη Μόσχα, όπου διδάχθηκε την υποκριτική μέσω μίμησης. Όμως, μερικές εβδομάδες αργότερα και ανικανοποίητος, αποφάσισε να σπουδάσει στο Θέατρο Μάλι, όπου έμαθε να κάνει καλές πρόβες, να εμφανίζεται φρέσκος στις παραστάσεις και να παίρνει περισσότερη ενέργεια από τους άλλους ηθοποιούς παρά από το κοινό.

Ο Αλεξάντερ Φεντότοφ, σκηνοθέτης τον οποίο προσέλαβε για να διδάξει στο θέατρό του ο Στανισλάφσκι, του μετέδωσε πολλά πράγματα, όπως το να βγάζει μοντέλα χαρακτήρων από πραγματικούς ανθρώπους και όχι από τις ερμηνείες των ηθοποιών, να χρησιμοποιεί αντιτιθέμενα χαρακτηριστικά του ρόλου (για παράδειγμα, ένας καλός άνθρωπος που ανακαλύπτει τα κακά χαρακτηριστικά του) και πολλές τεχνικές χαλάρωσης. Ωστόσο, παρά το πάθος και την πρόθεσή του για μάθηση, αντιμετώπισε αρκετά προβλήματα αυτά τα χρόνι. Υπέπεσε σε θεατρικά κλισέ, είχε προβλήματα έμπνευσης και κατακλυζόταν μερικές φορές από πολλές θεωρίες, που τον έκαναν να αποκτήσει αυτογνωσία. Ήταν τότε που παντρεύτηκε τη Μάσα Περεβοστσίκοβα. Τον γάμο αυτό θεώρησε μάλιστα μεγάλο πλεονέκτημα για την υποκριτική του.

Το 1897 συνίδρυσε το Θέατρο Τέχνης της Μόσχας (ΘΤΜ) με τον Βλαντιμίρ Νεμίροβιτς-Νταντσένκο, το οποίο ξεκίνησε να λειτουργεί το 1898. Η πρώτη παραγωγή του ήταν το επιδοκιμασμένο από την κριτική και προηγουμένως λογοκριμένο “Τσάρος Φίοντορ” του Τολστόι.

Το σύστημα Στανισλάφσκι εστίαζε στην ανάπτυξη της καλλιτεχνικής αλήθειας πάνω στη σκηνή διδάσκοντας στους ηθοποιούς να “ζουν το ρόλο” κατά τη διάρκεια της παράστασης. Παρότι αρχικά έγινε γνωστός στις ΗΠΑ για το ρεαλισμό του, ο Στανισλάφσκι ανέπτυξε το σύστημα για να εφαρμόζεται σε όλες τις μορφές θεάτρου, σκηνοθετώντας μελόδραμα, βαριετέ, όπερα κλπ. Προκειμένου να δημιουργήσει μια ομάδα ηθοποιών που να δουλεύουν σαν καλλιτεχνικό σύνολο, άρχισε να οργανώνει μια σειρά εργαστηρίων, στα οποία οι νεαροί ηθοποιοί εκπαιδεύονταν στο σύστημά του. Στο πρώτο εργαστήριο του ΘΤΜ, οι ηθοποιοί διδάσκονταν να χρησιμοποιούν τις μνήμες τους για να εκφράζουν φυσικά τα συναισθήματα. Ο Στανισλάφσκι σύντομα παρατήρησε ότι μερικοί από τους ηθοποιούς που χρησιμοποιούσαν ή έκαναν κατάχρηση της συναισθηματικής μνήμης κατέληγαν σε υστερία. Αν και ποτέ δεν αποκήρυξε τη συναισθηματική μνήμη σαν απαραίτητο εργαλείο του ηθοποιού, άρχισε να αναζητά για λιγότερο επώδυνους τρόπους πρόσβασης στο συναίσθημα, δίνοντας τελικά έμφαση στη χρήση από τον ηθοποιό της φαντασίας και της πίστης στις δεδομένες συνθήκες του σεναρίου παρά των δικών του και συχνά οδυνηρών μνημών.

Ο Κονσταντίν Στανισλάφσκι έμεινε για πάντα στην ιστορία για το “σύστημα Στανισλάφσκι” που εισήγαγε στο θέατρο.

Το “σύστημα Στανισλάφσκι” είναι μια συστηματική προσέγγιση για την εκπαίδευση ηθοποιών. Ο Ρώσος σκηνοθέτης πάντα θεωρούσε το σύστημά του σαν τα περιεχόμενα ενός μεγάλου βιβλίου που ασχολούνταν με όλες τις πλευρές της υποκριτικής. Αρχικά, πίστευε ότι οι ηθοποιοί έπρεπε να μελετούν και να ζουν υποκειμενικά συναισθήματα και να τα εκδηλώνουν στο κοινό με σωματικά και φωνητικά μέσα. Παρότι το σύστημά του εστίαζε στην παραγωγή αληθοφανών συναισθημάτων, αργότερα δούλεψε πάνω στη μέθοδο των σωματικών δράσεων.

Το σύστημα αυτό αναπτύχθηκε στις αρχές του ’30 και λειτουργούσε αντίστροφα απ’ τη συναισθηματική μνήμη. Εστίαζε στις σωματικές δράσεις που ενέπνεαν αληθοφανή συναισθήματα και περιλάμβανε αυτοσχεδιασμό και συζήτηση. Χαρακτηριστική είναι για τον ηθοποιό η καλλιέργεια της συγκινησιακής μνήμης. Συνέχιζε να επιδιώκει να φτάσει στο υποσυνείδητο μέσω του συνειδητού.

Ο Στανισλάφσκι έζησε τη Ρωσική επανάσταση του 1905 και του 1917, με τον Λένιν να παρεμβαίνει για να τον προστατεύσει.

Το 1918 πια, ο Κονσταντίν Στανισλάφσκι δημιούργησε το πρώτο εργαστήριο- σχολή για νέους ηθοποιούς και έγραψε πολλά έργα.