Πως μπορώ να είμαι ο εαυτός μου;

Πολύ συχνά εμείς οι άνθρωποι επιλέγουμε να κρύβουμε τον πραγματικό εαυτό μας. Να καλύπτουμε το «είναι» μας, τις σκέψεις και τα συναισθήματα μας πίσω από μάσκες και προσωπεία που είτε επιλέξαμε οι ίδιοι, είτε μας φόρεσαν άλλοι. Συνηθίζουμε να παρουσιάζουμε στους άλλους ακόμα και στους πολύ δικού μας ανθρώπους, ένα άλλο πρόσωπο διαφορετικό από αυτό που πραγματικά είμαστε και να παίζουμε ψεύτικους ρόλους με στόχο να εξυπηρετήσουμε συγκεκριμένους σκοπούς.

Κάποιοι κάνουμε τους καλούς, κάποιοι άλλοι παριστάνουμε τους κακούς, τους σκληρούς, τους δυνατούς, τα θύματα…

Πόσο εύκολο και πόσο λειτουργικό όμως είναι να ζει κάποιος μόνιμα σε ένα παραμύθι;

Είναι βέβαιο πως η συνεχόμενη απόκρυψη του πραγματικού εαυτού, οδηγεί σε ανισορροπία, σταδιακά απορυθμίζει το άτομο, εξελικτικά το αποδιοργανώνει και μοιραία κλονίζει την ψυχική του υγεία. Διότι όταν κάποιος κρύβει τον πραγματικό εαυτό του, στην πραγματικότητα δείχνει πως δεν τον εκτιμά. Αυτό σημαίνει πως νιώθει άβολα, πως είναι ανασφαλής για τις δυνατότητες του και πως στην ουσία δεν έχει μάθει να αγαπά που αυτό που είναι. Με άλλα λόγια πίσω από αυτή τη συμπεριφορά, υπάρχει ήδη μια κακή εικόνα του ατόμου για τον εαυτό του και μια ακόμα χειρότερη νοοτροπία την οποία το άτομο έμαθε από το περιβάλλον του.

Αυτό που λέω, είναι πως αυτό που συχνά βλέπουμε ως προσωπικότητα των ανθρώπων γύρω μας, δεν είναι η πραγματική τους προσωπικότητα, αλλά μία μόνο πλευρά του εαυτού τους που εκπαιδεύτηκαν να δείχνουν προς τα έξω ως πιο λειτουργική, με στόχο να κρύβουν τα αδύναμα σημεία τους και να προβάλλουν μόνο εκείνα που θεωρούν ότι εξυπηρετήσουν τους στόχους τους.

Πολλοί από μας για παράδειγμα υποδύονται χωρίς να είναι, το ρόλο σκληρού και δυνατού, επειδή τους έμαθαν ότι η σκληρή εικόνα τους «μετράει» κοινωνικά. Και επειδή εκπαιδεύτηκαν να πιστεύουν πως η ευαισθησία είναι αδυναμία. Άλλοι πάλι υποδύονται επιμελώς τα θύματα με στόχο να κάνουν τη «δουλειά» τους πιο εύκολα εκμεταλλευόμενοι την ευαισθησία των άλλων. Πολλοί κάνουν ψεύτικα τους «καλούς» και ανεκτικούς με στόχο να ωφεληθούν και να γίνει αυτό που θέλουν!

Πόσο όμως ωφέλιμο είναι να υποδύεται κάποιος πάντα κάποιον άλλο, εγκλωβίζοντας μέσα του όσα νιώθεις και όσα σκέφτεσαι; Και πόσο καλά πρέπει να παίζει το ρόλο του κάποιος για να μη γίνει αντιληπτή η «απάτη» του;

Στην πραγματικότητα όλο αυτό είναι πολύ κουραστικό και βαθμιαία θέτει σε κίνδυνο την ψυχική ισορροπία του ατόμου. Είναι πολύ δύσκολο να ζει κανείς χωρίς να εκφράζει τον εαυτό του. Και αν μη τι άλλο, είναι δύσκολο να το καταφέρνει αυτό πάντα και με όλους.

Τι γίνεται όμως όταν κάποιος έχει μάθει να λειτουργεί με τον τρόπο αυτό και πως μπορεί να βοηθήσει τον εαυτό του;

Για να βοηθήσει κάποιος τον εαυτό του πρέπει πρώτα να θέλει πραγματικά να αλλάξει. Πρέπει να τα βρει με τον εαυτό του και να αποδεχθεί την εικόνα του, αφού πρώτα την ανακαλύψει. Πρέπει να συνειδητοποιήσει πως πίσω από τη συμπεριφορά του αυτή, βρίσκεται μια μορφή συναισθηματικής άμυνας, την οποία κάποιοι του έμαθαν να χρησιμοποιεί στην παιδική του ηλικία.

Λανθασμένα εμείς οι άνθρωποι δίνουμε πολύ μεγάλη σημασία στην επίδραση που έχουν πάνω μας οι εμπειρίες, τα προβλήματα, τα εμπόδια και γενικά τα βιώματα και οι συνθήκες της ζωή μας ως ενήλικες, ξεχνώντας πως το «χτίσιμο» του χαρακτήρα πραγματοποιείται στα πλαίσια της παιδικής και βέβαια της εφηβικής μας ζωής. Πολλές φορές υπερεκτιμάμε το βίωμα του παρόντος και παραβλέπουμε το γεγονός ότι κάποιοι μας έμαθαν να συμπεριφερόμαστε με συγκεκριμένους τρόπους. Πολλές φορές αγνοούμε πως το μυαλό μας είναι γεμάτο άμυνες, οι οποίες και μας εμποδίζουν να δούμε τον εαυτό μας καθαρά και να καταλάβουμε όλες εκείνες τις επιδράσεις τις παιδικής μας ηλικίας που μας εκπαίδευσαν στο να λειτουργούμε με συγκεκριμένες συμπεριφορές.

Μπορεί άραγε αυτό να αλλάξει;

Για να γίνουμε ο εαυτός μας οφείλουμε να σκεφτούμε, να θυμηθούμε και να ακολουθήσουμε τρία βήματα

• Να εμβαθύνουμε για να καταλάβουμε όλες εκείνες τις επιδράσεις του παρελθόντος που μας έκαναν να βγάζουμε προς τα έξω έναν άλλο εαυτό.

• Να συνειδητοποιήσουμε και να γκρεμίσουμε το ψεύτικο είδωλο μας.

• Και σιγά – σιγά να αρχίσουμε να χτίζουμε ξανά την «αυτό-εικόνα» μας πάνω στις πραγματικές μας δυνατότητες, γκρεμίζοντας ταυτόχρονα τις άμυνες μας.

Είναι πολύ σημαντικό να θυμόμαστε πάντα, πως όταν η συμπεριφορά μας εξυπηρετεί ένα συγκεκριμένο σκοπό, όσες εμπειρίες και αν βιώσουμε, το μυαλό μας αδυνατεί να συνειδητοποιήσει τα βαθύτερα κίνητρα της συμπεριφοράς μας και αντιλαμβάνεται τα πράγματα με ένα τρόπο τέτοιο ο οποίος να «εξυπηρετεί» και να μη «πειράζει» την εικόνα που έχουμε φτιάξει για τον εαυτό μας. Το μυαλό δεν είναι αντικειμενικό και αρνείται να δει τα πράγματα καθαρά, όπως είναι στην πραγματικότητα. Ταυτόχρονα αρνείται ασυνείδητα και απορρίπτει τα ερεθίσματα που έρχονται σε αντίθεση με τις πεποιθήσεις του και το φαινομενικό εγώ.

Μας βάζει δηλαδή εξελικτικά όλο και πιο βαθιά σε μια παγίδα από την οποία δύσκολα μπορούμε να βγούμε αν δεν αλλάξουμε τρόπο σκέψης.

Ειρήνη Μεσσήνη

irinimessini@gmail.com