15 Μαΐου: Διεθνής Ημέρα Αντιρρησιών Συνείδησης

Η συγκεκριμένη ημέρα καθιερώθηκε το 1985 με πρωτοβουλία φιλειρηνικών και αντιπολεμικών μη κυβερνητικών οργανώσεων, για να κάνει γνωστά στην παγκόσμια κοινή γνώμη τα πιστεύω των αντιρρησιών συνείδησης.

Αντιρρησίας συνείδησης είναι το άτομο που αρνείται να υπηρετήσει στις ένοπλες δυνάμεις, της χώρας όπου είναι πολίτης, λόγω της συνείδησής του με βάση τις θρησκευτικές, ηθικές ή ιδεολογικές πεποιθήσεις του.

Σε ορισμένες από τις χώρες όπου η στρατιωτική θητεία είναι υποχρεωτική, δίνεται η δυνατότητα στους αντιρρησίες συνείδησης να επιλέξουν να υπηρετήσουν το κοινωνικό σύνολο σύμφωνα με τη συνείδησή τους μέσω εναλλακτικής κοινωνικής υπηρεσίας.

Αντιρρησίες συνείδησης στην Ελλάδα

Στη νεότερη ιστορία της Ελλάδας, έχουν σημειωθεί φαινόμενα αντιρρησιών συνείδησης για διάφορους λόγος, ιδιαίτερα κατά το δεύτερο τέταρτο του 20ού αιώνα.

Αρχικά, επρόκειτο για μαζικά κύματα λιποταξιών λόγω εξάντλησης από τις πολυάριθμες πολεμικές επιχειρήσεις που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1910. Για τον μισό και πλέον αιώνα που ακολούθησε, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά αρνήθηκαν σταθερά να συμμετάσχουν σε οποιαδήποτε στρατιωτική υπηρεσία —στάση συνείδησης η οποία αντιμετωπίστηκε με ιδιαίτερη σκληρότητα.

Τη δεκαετία του 1980 άρχισαν να εμφανίζονται ιδεολογικοί ή κοινωνικοπολιτικοί αρνητές στράτευσης. Κατά τη διάρκεια του ενός αιώνα δηλωμένης συνειδησιακής αντίρρησης ως προς τον πόλεμο και τη στρατιωτική θητεία, η ελληνική νομοθεσία είτε υπήρξε αμήχανα τιμωρητική, συχνά υπό το βάρος εσωτερικών πιέσεων, είτε σύρθηκε από τη διεθνή κοινότητα ώστε να βελτιώσει την κατάσταση.

Καθοριστικής σημασίας υπήρξε η ψήφιση νόμου το 1997 που εισήγαγε μια μορφή πολιτικής κοινωνικής υπηρεσίας ως εναλλακτική της στρατιωτικής.