Διακοπές: Ανάγκη ή πολυτέλεια;

Ο Αύγουστος ως παραδοσιακός μήνας των ελληνικών διακοπών εγείρει πάντα στο μυαλό διλήμματα και ερωτήματα του τύπου να πάω διακοπές ή να μείνω σπίτι και να μη ξοδέψω τα χρήματα που δεν έχω; Να πάω διακοπές ή να ψωνίσω εκείνα που δεν έχω, άλλα αν τα αγοράσω θα τα έχω για όσο θέλω; Να πάω διακοπές ή να κάνω οικονομία γιατί ο χειμώνας προβλέπεται δύσκολος; Εν τέλει να πάω διακοπές ή μην πάω;

Η σκέψη διχάζεται, μα το σώμα και η ψυχή λαχταρούν βαθιά μια αλλαγή περιβάλλοντος, μια αποδέσμευση από τις συνθήκες της καθημερινής ψυχικής κούρασης, μια φυγή από ότι μας αγχώνει, μας φοβίζει, μας διχάζει. Και το ερώτημα επανέρχεται τι θα με κάνει πιο ευτυχισμένο/η ένα ταξίδι ή αγορά εκείνων που μου λείπουν; Ένα σαββατοκύριακο στο νησί ή εξόφληση ενός λογαριασμού;

Σίγουρα η κάλυψη των οφειλών αποδεσμεύει από το άγχος και την πίεση που προκαλεί η διευθέτηση τους, αν όμως το σκεφτείς καλύτερα θα διαπιστώσεις πως δε θα σωθείς, αλλά ούτε και θα καταστραφείς επειδή πλήρωσες ή δεν πλήρωσες έγκαιρα έναν λογαριασμό; Αντίθετα κάνοντας ένα ευχάριστο διάλλειμα από τις υποχρεώσεις γεμίζεις με τη δύναμη που σου χρειάζεται για να συνεχίσεις τη μάχη της επίτευξης των στόχων σου; Η απομάκρυνση από το πεδίο των μαχών της καθημερινότητας έκτος από τη ψυχική αναζωογόνηση, εξυπηρετεί και ένα πνευματικό «ξεκαθάρισμα» που προωθεί την υιοθέτηση μιας πιο καθαρής ματιάς και ενός ανανεωμένου τρόπου σκέψης, αντίληψης και δράσης.

Μπορούν οι διακοπές να μας κάνουν ευτυχισμένους;

Με όρους ψυχολογικούς οι διακοπές έχουν τη μαγική δύναμη να κάνουν κάθε άνθρωπο ευτυχισμένο ακριβώς επειδή είναι προσωπικές και μοναδικές. Αν δεχτούμε την άποψη πως η ευτυχία στα πλαίσια του σύγχρονου τρόπου ζωής είναι προϊόν σύγκρισης, τότε είναι εύκολα κατανοητό γιατί οι διακοπές μπορούν να μας κάνουν περισσότερο από οτιδήποτε άλλο ευτυχισμένους.

Για δυο πολύ απλούς λόγους οι διακοπές μπορούν να γίνουν το κλειδί της ευτυχίας για κάθε άνθρωπο. Σε πρώτο επίπεδο εξαιτίας του ότι ως εμπειρία είναι μοναδικές και δύσκολα συγκρίσιμες. Αποτελούν μια καθαρά προσωπική υπόθεση που δε μπορεί εύκολα να μετρηθεί ή να συγκριθεί με την εμπειρία των άλλων. Σε δεύτερο επίπεδο ως ευχάριστες εμπειρίες οι διακοπές μπορούν να δίνουν χαρά για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα σε σχέση με την ικανοποίηση που δίνει απόκτηση υλικών αγαθών.

Οι διακοπές ως ένα σύνολο ευχάριστων εμπειριών μπορούν να προκαλούν ευτυχία ίσως και για πάντα, ακριβώς επειδή είναι μοναδικές μέσα στο χρόνο και το χώρο. Σε κάθε περίπτωση η παντοδυναμία της στιγμής ξεπερνά κάθε υλικό απόκτημα το οποίο παλιώνει, συγκρίνεται, ξεπερνιέται σε αντίθεση με τις θετικές εμπειρίες οι οποίες μένουν για πάντα στο μυαλό ειδικά όταν βιώνονται αυθόρμητα, πρωτότυπα και πηγαία.

Η αξία των εμπειριών

Η αξία των εμπειριών σε αντίθεση με την υπεραξία του υλικού πλούτου, αποτελεί έναν καθοριστικό για τη ζωή δείκτη ευτυχίας. Τα υλικά αγαθά εξασφαλίζουν μόνο μια πρόσκαιρη μορφή ικανοποίησης, η οποία ξεχνιέται και αντικαθίσταται από την επόμενη υλική ανάγκη που εφευρίσκει ο ανθρώπινος νους. Αντίθετα η ευτυχία της βιωμένης στιγμής επανέρχεται απεριόριστες φορές μέσα στο χρόνο, μέσα από τις προσωπικές ή συλλογικές αναμνήσεις.

Έτσι αν μέχρι τώρα είχες το δίλλημα τι θα με κάνει περισσότερο και για περισσότερο καιρό ευτυχισμένο/η ένα υλικό απόκτημα ή ένα ταξίδι, η απάντηση είναι σίγουρα ένα ταξίδι! Μέσα από τη διαδικασία των αναμνήσεων κάθε ταξίδι μένει στη ζωή για πάντα μακριά από οποιαδήποτε μορφή σύγκρισης!

Η αξία των διακοπών

Το πιο σημαντικό ωστόσο κομμάτι των διακοπών για την ψυχολογία κατά ένα περίεργο τρόπο, δεν είναι τόσο το διάστημα των καθεαυτού διακοπών, όσο το διάστημα της προσμονής τους. Αυτό συμβαίνει διότι ακόμα και ανεξάρτητα από την ποιότητα των διακοπών, το διάστημα πριν τις διακοπές είναι εξαιρετικά ευεργετικό και τονωτικό της ψυχικής διάθεσης. Εμπειρία και επιστήμη συμφωνούν πως η προσμονή της ξεκούρασης, στην πραγματικότητα μας κάνει πιο ευτυχισμένους από ότι οι ίδιες οι διακοπές και πως πολλές φορές η προσμονή για τις διακοπές προσφέρει περισσότερη χαρά, από τις ίδιες τις διακοπές επηρεάζοντας συνολικά τα επίπεδα της ευτυχίας στη ζωή.

Ακόμα όμως και όταν οι διακοπές τελειώσουν, ως μια θετική εμπειρία ψυχικής ξεκούρασης και αναζωογόνησης μπορούν να λειτουργούν ψυχοθεραπευτικά για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα μέσα από την ατομική και συλλογική μνήμη. Η αλλεπάλληλη βίωση της εμπειρίας των διακοπών μέσα από ανάμνηση μπορεί να χαρίζει χαμόγελα νοσταλγίας ες αεί πυροδοτώντας ταυτόχρονα εκ νέου κίνητρα για την αναζήτηση νέων ευχάριστων εμπειριών.

Ας μην ξεχνάμε πως οι διακοπές αποτελούν όχι μόνο το κίνητρο, αλλά και μια πηγή κινήτρων για την αναζήτηση και τη βίωση ευτυχισμένων στιγμών.

Καλές διακοπές!

Ειρήνη Μεσσήνη
Συμβουλευτική Ψυχολόγος
irinimessini@gmail.com