Δεκαπενταύγουστος: Έθιμα από όλη την Ελλάδα!

Ο Δεκαπενταύγουστος πλησιάζει και πιστεύω πως είναι καλό να πληροφορηθούμε όλοι για τα έθιμα και τις παραδόσεις που υπάρχουν ανά την επικράτεια. Δεν ξέρεις ποτέ, μπορεί να τύχει να είσαι κοντά, γιατί να μην περάσεις μία βόλτα; Μιλάμε φυσικά για τη γιορτή που συνοδεύει την Κοίμηση της Θεοτόκου (και όχι την αποχώρηση του καλοκαιριού).

Κεφαλονιά

Ξεκινώντας από την Κεφαλονιά στην περιοχή του Μαρκόπουλου, υπάρχει ο ναός της Παναγίας της Φιδούς όπου το Δεκαπενταύγουστο μαζεύονται τα φιδάκια της Παναγίας. Μάλιστα, αν δεν εμφανιστούν θεωρείται κακός οιωνός.

Ικαρία και Επιτάφιος στα νησιά

Σε πολλά νησιά, (όπως η Ικαρία, η Πάτμος και η Κέρκυρα) συναντάμε το έθιμο της νεκρώσιμης πομπής που συναντάμε και τη Μεγάλη Παρασκευή. Στην Ικαρία μάλιστα, ξεκινώντας από τον Καμαρόκαμπο, ο ψάλτης παίρνει στους ώμους του έναν μικρό επιτάφιο και τον μεταφέρει μέχρι την Αγία Τριάδα. Εκεί ξεκινούν να χτυπούν οι καμπάνες και γυναίκες κάθε ηλικίας τον στολίζουν με λεβάντες και γαρύφαλλα ψάλλοντας προσευχές, μέχρι τα ξημερώματα. Όταν χαράξει, ο κόσμος ξαναμαζεύεται και κάνουν την αντίθετη διαδρομή, πίσω στον Καμαρόκαμπο!

Λειψούς

Μια σπάνια και μοναδική εικόνα της Παναγίας φιλοξενείται στην εκκλησία της Παναγίας του Χάρου στους Λειψούς. Σε αυτήν απεικονίζεται η Παναγία να κρατά τον Εσταυρωμένο, αντί για το Θείο Βρέφος, όπως συνηθίζεται. Το έθιμο εδώ κρατά από το 1943 όταν οι πιστοί τοποθετούσαν την άνοιξη κρινάκια γύρω από την εικόνα, τα οποία ξεραίνονται και ανθίζουν και πάλι τον Αύγουστο.

Αρκαδία – Τεγέα

Ξεκινώντας από τη Τεγέα, όπου από τις 12-20 Αυγούστου, εκτός από έντονη εμπορική κίνηση τα πανηγύρια πλαισιώνονται από διαγωνισμούς τοπικών χορών, αναβίωση αρχαίων αγώνων, φεστιβάλ τραγουδιού και θεατρικά δρώμενα.

Κοζάνη – Σιάτιστα

Στα Σιάτιστα, το βράδυ της παραμονής, οι καβαλάρηδες καλλωπίζουν τα άλογά τους και στη συνέχεια κατευθύνονται σε ένα γλέντι που γίνεται. Τα ξημερώματα του Δεκαπενταύγουστου παίρνουν τα άλογα και προσκυνούν την εικόνα της Παναγίας χωρίς να κατέβουν από το άλογο.

Νίσυρος

Στη Νίσυρο, οι Εννιαμερίτισσες – όπως λέγονται οι γυναίκες που συμμετέχουν στο έθιμο – νηστεύουν, προσεύχονται και ψέλνουν επί μέρες. Μάλιστα, μία από αυτές κάνει 300 μετάνοιες κάθε μέρα. Ανήμερα, κατευθύνονται στην εκκλησία με τα κόλλυβα που έχουν ετοιμάσει και τα ευλογεί ο παπάς.

Λέσβος

Στην Αγιάσο της Λέσβου έχει βρεθεί η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας με την ονομασία «Αγία Σιών», την οποία σύμφωνα με μια παλιά παράδοση, κουβάλησε μαζί του από την Ιερουσαλήμ ο ιερέας Αγάθων ο Εφέσιος, τον 9ο μ.Χ. αιώνα. Οι προσκυνητές περπατούν μέχρι και 25 χιλιόμετρα για να φθάσουν στην εκκλησία της Παναγίας της Αγιασώτισσας.

Γρεβενά

Το επίκεντρο της γιορτής είναι συγκεντρωμένο στο ψηλότερο χωριό της Ελλάδας, τη Σαμαρίνα, αφού χιλιάδες προσκυνητές (κυρίως του απόδημου ελληνισμού) καταφθάνουν στη Μεγάλη Παναγιά για να πανηγυρίσουν σε ένα γλέντι που κρατάει τρεις ολόκληρες ημέρες. Το ίδιο σκηνικό επικρατεί και στη γειτονική Αβδέλλα, όπου για πέντε ημέρες η πλατεία του χωριού παίρνει χρώμα γιορτινό και σφύζει από ζωή.

Κάρπαθος

Η Όλυμπος, ένα από τα πιο παραδοσιακά χωριά των Δωδεκανήσων, είναι γνωστή για την αγάπη και την προσήλωση των κατοίκων της στην παράδοση. Οι λειτουργίες του Δεκαπενταύγουστου στην εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με το πένθος, που χαρακτηρίζει αυτή τη γιορτή του χριστιανισμού και το ίδιο στοιχείο διατηρείται και στις εκδηλώσεις της ημέρας.

Το έθιμο του Κάτω Χορού αναβιώνει κάθε χρόνο σε κλίμα βαθειάς κατάνυξης με τους οργανοπαίκτες να παίζουν έναν αργόσυρτο ρυθμό και τους άντρες, που έχουν ένα κομμάτι βασιλικού στο πέτο τους να τραγουδούν, με τη συνοδεία λαούτου και λίρας. Ο αργός χορός με το σταθερό βήμα ξεκινά με τις γυναίκες του χωριού, οι οποίες φορούν την παραδοσιακή γιορτινή φορεσιά της Ολύμπου και κρατά για ώρες.