ΥΠΕΚΑ: AΘΗΝΑ-ΑΤΤΙΚΗ 2014

ΟΜΙΛΙΑ Υπουργού ΠΕΚΑ στην παρουσίαση του Προγράμματος “Αθήνα – Αττική 2010”

Μέσα σε μια πρωτόγνωρη οικονοµική κρίση, καλούµαστε να επιλύσουμε πολύ κρίσιμα προβλήματα και να προσδιορίσουµε µε ρεαλισµό το µέλλον της πρωτεύουσας και της ευρύτερης περιοχής της.

H κρίση που βιώνουμε, πέρα από εγχώρια, εντάσσεται στην κατάρρευση μιας ολόκληρης σχολής σκέψης και αντανακλά την ευρύτερη διεθνή κρίση. Σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής, και ενός μοντέλου που υιοθετήσαμε μαζί με τις αγορές, ως καταναλωτές. Δεν είναι μόνο κρίση οικονομική, αλλά επίσης κοινωνική και περιβαλλοντική.

Οι πόλεις, είναι οι βασικοί παράγοντες – κλειδιά για την κλιματική αλλαγή. Σ’ αυτές καταναλώνονται οι περισσότεροι φυσικοί πόροι, συγκεντρώνονται τα περισσότερα σκουπίδια και εκπέμπονται οι περισσότεροι ρύποι.
Η εικόνα αυτής της πόλης είναι η εικόνα του σημερινού πολιτισμού μας. Είναι η εικόνα μιας πόλης σε γενική κρίση, που αποκαλύπτει και άλλες κρίσεις, κρίσεις αξιών: κοινωνικών – περιβαλλοντικών – οικονομικών.

Στην Αττική, η ραγδαία γιγάντωση της πόλης, η εξάντληση των φυσικών πόρων, οι οικολογικές καταστροφές και οι αλόγιστες και άναρχες συµπεριφορές, έχουν επιφέρει σχεδόν µη αναστρέψιµες βλάβες στο περιβάλλον, και συνεπώς καθιστούν επιτακτική την διαχείριση του χώρου «µε ένα άλλο πνεύµα». Οι ίδιες διαπιστώσεις ισχύουν για τη Θεσσαλονίκη και ελπίζω σε διάστημα ενός εξαμήνου περίπου, να παρουσιάσουμε το αντίστοιχο Πρόγραμμα για τη Θεσσαλονίκη και την ευρύτερη περιοχή της.
Η Αθήνα αναζητεί απεγνωσµένα τη σύγχρονη ταυτότητά της, ενώ πρέπει συγχρόνως να αντιµετωπίσει δραµατικές προκλήσεις, όπως η περιβαλλοντική υποβάθµιση. Μεγάλα έργα αλλοιώνουν ριζικά το τοπίο και η εκµετάλλευση του χώρου μόνο για οικονοµικό όφελος, οδήγησε στην υποβάθµιση της ποιότητας της ζωής μας και του περιβάλλοντος. Η ανεργία, οι ανισότητες, η αστική φτώχια, ο κοινωνικός αποκλεισµός εντείνονται.
Η αστικοποίηση επίσης εντείνεται, οι οικισµοί επεκτείνονται προς όλες τις κατευθύνσεις ενώ η εκτός σχεδίου δόµηση διασπείρει κτίσµατα παντού.
Υπάρχει ανάγκη προσέγγισης των προβληµάτων µε τρόπο σύγχρονο και αποτελεσματικό. Αντί πειραµατισµών και “αισθητικών” αναπλάσεων παλαιού τύπου, η µάχη θα δοθεί στον υφιστάµενο αστικό ιστό.

Βασικά κριτήρια των νέων πολιτικών και της φιλοσοφίας μας αποτελούν:
· Η κλιματική αλλαγή που επιβαρύνει το ήδη κακό περιβάλλον της πόλης
· Οι υποβαθμισμένες περιοχές, κυρίως όσες βρίσκονται στα όρια της γκετοποίησης
· Η συμπαγής πόλη, με αναβάθμιση του υπάρχοντος κτιριακού αποθέματος και λίγες επεκτάσεις
· Το φυσικό περιβάλλον, το τοπίο, το άνοιγμα στη θάλασσα
· Η τόνωση της τοπικής οικονομίας και αγοράς εργασίας
· Η προώθηση μιας βιώσιμης αστικής κινητικότητας, η στήριξη της δημόσιας συγκοινωνίας, λιγότερες μεταφορές, ήπιες μετακινήσεις
· Η παρακολούθηση του μεταβολισμού της πόλης, η διαχείριση πόρων και απορριμμάτων
· Η ποιότητα του σχεδιασμού του δημόσιου χώρου και ο ρόλος της αρχιτεκτονικής. Ο σεβασμός στον πολιτισμό και την πολιτιστική κληρονομιά
– Η έμφαση στην πράσινη ανάπτυξη, την ενεργειακή αναβάθμιση και θωράκιση των κτιρίων και του δημόσιου χώρου
· Οι καινοτόμες πρακτικές, οι συμμετοχικές διαδικασίες με ενεργούς πολίτες για δημιουργικές συμμαχίες, με κοινή κατανόηση, κοινές πρακτικές, κοινή γλώσσα
· Η αποτροπή της επικράτησης του ιδιωτικού πάνω στο δημόσιο, η πάταξη της αυθαιρεσίας

Ας δούμε περιληπτικά ποιο είναι το βασικό περιεχόμενο του Προγράμματος AΘΗΝΑ-ΑΤΤΙΚΗ 2014:

Νέο Ρυθμιστικό σχέδιο Αττικής:
Το Νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αττικής 2020, συντάσσεται λοιπόν σε κρίσιμη περίοδο. Η παρούσα συγκυρία εντείνει τη σημασία του, ως προς τη χάραξη μιας στρατηγικής για τη βιώσιμη και ανταγωνιστική ανάπτυξη της πρωτεύουσας.
Οι στόχοι του νέου Ρυθμιστικού Σχεδίου μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:
· Ισόρροπη, κοινωνικά δίκαιη, περιβαλλοντικά βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, με βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και του ρόλου της Αθήνας ως μεσογειακής και ευρωπαϊκής μητρόπολης
· Βελτίωση της ποιότητας ζωής για όλους τους κατοίκους, άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων, εξισορρόπηση στην κατανομή των πόρων και των ωφελειών από την ανάπτυξη, προώθηση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής
· Μείωση του οικολογικού αποτυπώματος της Αττικής, με ενεργειακή εξοικονόμηση, προστασία των υδάτινων πόρων και μείωση των εκπομπών ρύπων, αναχαίτιση της απώλειας της βιοποικιλότητας
· Ανάσχεση της αστικής διάχυσης και η κάλυψη της πληθυσμιακής και οικονομικής ανάπτυξης με προτεραιότητα εντός της θεσμοθετημένης αστικής γης, στη λογική της «συμπαγούς και συνεκτικής» πόλης

Θα προωθηθούν πολιτικές βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης και ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας και του διεθνούς ρόλου της Αθήνας, όπως:
· για την ανάπτυξη καινοτομίας, συμπεριλαμβανομένων των τομέων δόμησης και κατασκευών και η διαμόρφωση ελεύθερων χώρων, σύμφωνα με τα πρότυπα ενός φιλικού προς το περιβάλλον σχεδιασμού
· για την ανασυγκρότηση περιοχών που κατέχουν προνομιακή θέση στον ιστό της πόλης, με εξασφάλιση επιχειρηματικών ζωνών που θα ανταποκρίνονται στους τύπους ζήτησης
· για την ανάδειξη του θαλάσσιου μετώπου ως σημαντικού συγκριτικού πλεονεκτήματος της Αθήνας ως μεσογειακής πρωτεύουσας
Το νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο θα υποβληθεί για διαβούλευση στο τέλος του έτους.

ΕΑΧΑ ΑΕ
Σε προτεραιότητα μπαίνουν περιοχές του κέντρου, που είναι σημαντικές για τον ιστορικό, αισθητικό και λειτουργικό χαρακτήρα τους και αποτελούν μεγάλες παρεμβάσεις.
Η μετατροπή της Λεωφ. Βασιλίσσης Όλγας σε πεζόδρομο, που συμπληρώνει τη μεγάλη διαδρομή σύνδεσης των αρχαιολογικών χώρων, προωθείται από την ΕΑΧΑ και θα δημοπρατηθεί στο τέλος του έτους, μετά την ολοκλήρωση των μελετών που προκηρύχθηκαν. Προβλέπεται η λειτουργία της ως πεζόδρομος, με διέλευση μόνο Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, (εκτός τρόλεϊ) στο πλάτος των υφιστάμενων λωρίδων του τραμ. Προσωρινά, προβλέπεται η παράλληλη κίνηση τρόλεϊ σε άλλη λωρίδα κυκλοφορίας, ως μεταβατική φάση, μέχρι να καταστεί εφικτή η πλήρης απομάκρυνσή τους από την οδό.
Με την υλοποίηση του έργου επιτυγχάνεται η ενοποίηση Ζαππείου και Εθνικού Κήπου με τον αρχαιολογικό χώρο του Ολυμπιείου, δημιουργώντας ενιαίο ελεύθερο χώρο. Επίσης η αισθητική και λειτουργική αναβάθμιση της περιοχής, με χρήση βιοκλιματικών υλικών και η σύνδεσή της με τη Διον. Αρεοπαγίτου, δημιουργώντας περίπατο μήκους 4 χλμ περίπου.

Σε συνεργασία με το Υπουργείο Υποδομών, προετοιμάζουμε τη πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου, με πρόβλεψη διέλευσης και σε αυτήν μέσου σταθερής τροχιάς, ώστε πολύ σύντομα να προκηρυχθεί διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός.
Ο διαγωνισμός για την Ανάπλαση της Πανεπιστημίου θα προκηρυχθεί αμέσως μετά την έγκριση των κυκλοφοριακών ρυθμίσεων, τον προσδιορισμό της θέσης χάραξης των γραμμών του τραμ και την οριστικοποίηση των γεωμετρικών χαρακτηριστικών.
Η πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου εντάσσεται στην ευρύτερη στρατηγική αποφόρτισης του κέντρου από το αυτοκίνητο και στην αποφασιστική ενίσχυση του ρόλου της δημόσιας συγκοινωνίας. Θεμέλιο της πολιτικής αναβάθμισης της δημόσιας συγκοινωνίας θα είναι το τραμ, για το οποίο προβλέπεται να συνεχίσει την πορεία του από την πλατεία Συντάγματος σε Πανεπιστημίου και Πατησίων.
Το έργο έχει ιδιαίτερη σημασία για την πολεοδομική ταυτότητα της Αθήνας. Η θέση της Πανεπιστημίου, η γεωμετρία της, η αρχιτεκτονική της, η ιστορία της την καθιστούν τoν πιο σημαντικό άξονα, που θα άξιζε να δοθεί στον πεζό και στην πόλη, ελεύθερη από αυτοκίνητα.
Διερευνάται κυκλοφοριακά και η δημιουργία μιας ενότητας, με κοινά χαρακτηριστικά, που ορίζεται από τις οδούς Φιλελλήνων – Λ. Συγγρού – Καλλιρρόης – Β. Κωνσταντίνου – Βασ. Σοφίας, με στόχο την ενοποίηση της Βουλής και του Εθνικού Κήπου με την πλατεία Συντάγματος και την απόδοση ζωτικού περιβάλλοντα χώρου για το νέο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στο Φιξ.
Επίσης προβλέπεται η μονοδρόμηση των οδών Αχαρνών και Πατησίων και η λειτουργία τους ως ζεύγος κινήσεων αντίθετης φοράς, ώστε να προκύψει χώρος για δημιουργία λεωφορειο-λωρίδων, διαπλάτυνση πεζοδρομίων και ποδηλατόδρομο.

Μέσα στον Ιούνιο προκηρύσσεται, όπως γνωρίζετε, ο διαγωνισμός για την ανάπλαση της περιοχής της πλατείας Θεάτρου και της οδού Μενάνδρου, περιοχές δύσκολες και δύσβατες, που θα προσεγγισθούν με ολοκληρωμένο τρόπο. Τα έργα θα συμπληρωθούν με πολλές προβλέψεις, όπως συνεργασία με το Δήμο Αθηναίων και σε συντονισμό με τα συναρμόδια Υπουργεία και τους Πολιτειακούς και Κοινωνικούς φορείς που αναφέρονται στην περιοχή και ήδη αναπτύσσουμε συνεργασία μαζί τους. Στόχος είναι η δημιουργία ενός δημόσιου χώρου, που θα δώσει νέο στίγμα στην ευρύτερη περιοχή του κέντρου της πόλης, με την δραστήρια συμμετοχή κατοίκων, εμπόρων αλλά και επιχειρηματιών της περιοχής. Ο δημόσιος αυτός χώρος πρέπει να καταστεί ζωντανός όλο το 24ωρο και φιλικός στον κάτοικο και στον επισκέπτη.
Άμεση κήρυξη της οδού Ευριπίδου σε οδό των «μπαχαριών και των παραδοσιακών μαγαζιών», με διατήρηση της παραδοσιακής τους χρήσης. Ξέρουμε ότι είναι μια ιδέα που και ο Δήμος της Αθήνας τη μελετά. Πρόκειται για πιλοτική εφαρμογή ενός μέτρου, που αν επιτύχει θα επεκταθεί και σε άλλους δρόμους στις περιοχές των κέντρων Αθήνας, Πειραιά, Θεσσαλονίκης. Οι επαγγελματίες θα στηριχθούν με κίνητρα που θα προσδιορισθούν από κοινού με τα συναρμόδια Υπουργεία. Ήδη με το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας δημιουργούμε πρόγραμμα εντασσόμενο στο Jessica, για την χρηματοδότηση κτιριακών βελτιώσεων και ευνοϊκών δανείων, ώστε οι καταστηματάρχες να στηριχθούν, να παραμείνουν στο χώρο τους και να τον αναβαθμίσουν.

Επικεντρωνόμαστε στην «ανασυγκρότηση» της πόλης, µε στρατηγικές προβλέψεις και με πολλές, μικρές επεμβάσεις που έχουν πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα. Ολοκληρώνουμε στο Υπουργείο μας τις μελέτες και ξεκινάμε άμεσα τα πρώτα έργα αναπλάσεων σε υποβαθμισμένες περιοχές της πόλης, όπου κατοικούν ακόμη οικογένειες, πριν αρχίσουν να τις εγκαταλείπουν.
Αναφέρομαι στις 3 πλατείες: Αγ. Παντελεήμονα, Αττικής και Αγ. Νικολάου Αχαρνών.

Πλατεία Αγίου Παντελεήμονα
Επιδιώκεται η σύνδεσή της με την Πλατεία Αττικής, μέσω της οδού Αγορακρίτου, με διαπλατύνσεις πεζοδρομίων, περιορισμό των θέσεων της παρόδιας στάθμευσης και μελλοντική επέκταση αυτής της διαδρομής περιπάτου έως το Πεδίον του Άρεως και την Ακαδημία Πλάτωνος.
Επεκτείνεται η πλατεία, με περιορισμό της κίνησης του αυτοκινήτου γύρω της. Ο χώρος αντιπαραθέσεων προτείνεται ως χώρος αρμονικής συνύπαρξης των διαφορετικών εθνοτήτων της περιοχής.
Η πλατεία διαμορφώνεται έτσι, ώστε να ευνοεί τη συγκέντρωση διαφορετικών ανθρώπων και τη συμμετοχή τους σε κοινές δραστηριότητες. Δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για παιχνίδι, με ελεύθερο χαρακτήρα σε όλο το χώρο της πλατείας. Ο σχεδιασμός λαμβάνει υπόψη του βιοκλιματικά κριτήρια.

Πλατεία Αττικής
Ενοποιείται η πλατεία με το χώρο πρασίνου στο τέρμα της οδού Αγορακρίτου, με διαμόρφωση του κόμβου και συνέχιση της πλακόστρωσης στους γύρω δρόμους ως επέκταση της πλατείας. Εμπλουτίζεται το πράσινο, δημιουργείται χώρος ελεύθερου παιχνιδιού και χώρος συναθροίσεων και εκδηλώσεων. Επίσης, προβλέπονται στέγαστρα για τη σκίαση των τραπεζοκαθισμάτων και των υπαίθριων καθιστικών, με σκοπό τη συνύπαρξη των ανθρώπων.

Πλατεία Αγίου Νικολάου Αχαρνών
Με τον επανασχεδιασμό της πλατείας, ο στόχος είναι να «ανοιχθεί» και να γίνει φιλόξενη και λειτουργική με την ενοποίησή της με τους γύρω πεζόδρομους, την απομάκρυνση του αυτοκινήτου και την απόδοση του χώρου στους πεζούς για κίνηση και αναψυχή. Επίσης, γίνεται σαφής οριοθέτηση των τραπεζοκαθισμάτων των καταστημάτων, της οργάνωσης χώρου για το παιχνίδι των παιδιών με ασφάλεια, εξυγιαίνεται και εμπλουτίζεται το πράσινο και ο αστικός εξοπλισμός.

Ακολουθούν σοβαρές αναπλάσεις σε 3 υποβαθμισμένες πλατείες και χώρους στον Κολωνό, στα Άνω Λιόσια και στα Καμίνια του Πειραιά, ενώ θα προστεθούν και άλλες μετά από συνεννοήσεις με τους αρμόδιους Δήμους. Ο σχεδιασμός τους θα γίνει μέσα από αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς που θα προκηρυχθούν άμεσα.

Αθήνα Χ 4
Η πρόταση αναφέρεται στη κατάργηση του «σταυρού» που σχηματίζουν οι ενδιάμεσοι δρόμοι 4 οικοδομικών τετραγώνων της πόλης και στη μετατροπή τους σε χώρους πρασίνου και αναψυχής. Στόχος είναι να ξαναδούμε το βασικό κύτταρο της πόλης, το οικοδομικό τετράγωνο, δημιουργώντας με ενοποιήσεις μεγαλύτερα οικοδομικά τετράγωνα, αξιοποιώντας τους εσωτερικούς τους δρόμους και απελευθερώνοντάς τους κατά το δυνατόν από το αυτοκίνητο. Δίνοντάς τους νόημα και χαρακτήρα, θα επιτύχουμε να αλλάξει το μικροκλίμα, η ποιότητα ζωής και ο δημόσιος χώρος.

Οι πρώτοι 6 αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί, θα προκηρυχθούν από την ΕΑΧΑ και θα έχουν πιλοτικό χαρακτήρα. Θα αναζητηθούν ιδέες για την Αθήνα του 21ου αιώνα όσον αφορά το χώρο, την αρχιτεκτονική και τη λειτουργία των ενδιάμεσων αυτών κενών.

Άμεση διάθεση 20 εκ. ευρώ από το ΕΣΠΑ για μελέτες αναβάθμισης, ανάπλασης και ανασυγκρότησης αστικών κυρίως περιοχών, με έμφαση στο σχεδιασμό του δημόσιου χώρου με βιο-κλιματικά κριτήρια και προδιαγραφές. Αφορά τουλάχιστον 200 μελέτες σημαντικού μεγέθους. Θα συσταθεί ομάδα εργασίας για τη σύνταξη των προδιαγραφών μελετών και διαγωνισμών. Οι μελέτες αυτές γίνονται «όχι για να μείνουν στα χαρτιά» και να μην υλοποιηθούν. Στόχος είναι να προκαλέσουν τους εμπλεκόμενους -κυρίως αυτούς γύρω από το τεχνικά επαγγέλματα– σε νέες λογικές και προσανατολισμούς, νέες επιχειρηματικότητες, νέα υλικά και τρόπους εφαρμογής τους, να αποκαλύψουν άλλες προοπτικές και δυνατότητες που προδιαγράφονται.

Σχετικά με την εικόνα της πόλης, ξεκινήσαμε με την καθαίρεση των πρώτων 650 διαφημιστικών πινακίδων στο ιστορικό κέντρο. Θα ζωντανέψουμε τους απρόσωπους τοίχους με ζωγραφιές σε τυφλές όψεις κτιρίων, που γειτονεύουν με ακάλυπτους χώρους. Είναι δράσεις άμεσες με μεγάλο αποτέλεσμα και δηλώνουν την πρόθεση να βγούμε από την παραίτηση και την απαξίωση της εικόνας των χώρων που μας περιβάλλουν.

Αξίζει ιδιαίτερα να αναφερθούμε στις επεμβάσεις για την περιοχή της Ακαδημίας Πλάτωνος, όπου εκτός από το συντονισμό με το ΥΠΠΟΤ και το Δήμο της Αθήνας, θα σχεδιάσουμε το μέλλον της με τη συμμετοχή των πολιτών στη διαμόρφωση των αποφάσεων. Βρισκόμαστε ήδη σε συμμετοχικές διεργασίες μαζί τους και ελπίζουμε πως αυτή η πιλοτική προσπάθεια να δείξει έναν άλλο δρόμο για τον προσδιορισμό της καταλληλότερης φυσιογνωμίας των επιμέρους τμημάτων της πόλης.

Γνωρίζετε τις ενέργειες που έχουν ήδη γίνει για τη διεύρυνση και προστασία του αρχαιολογικού χώρου. Ο χώρος αυτός σφράγισε την φυσιογνωμία της κλασικής Αθήνας που δημιούργησε τον Παρθενώνα. Η ανάδειξή του, η απαλλοτρίωση κρίσιμων οικοπέδων για την λειτουργία του, η διευθέτηση της κυκλοφορίας στην περιοχή, η σύνδεσή του με τον Κεραμικό και τον Ελαιώνα, αποτελούν κύριες επιδιώξεις.
Ο κλασικός πολιτισμός, όπως δημιουργήθηκε και εκφράστηκε στην Ακαδημία του Πλάτωνα, εμπεριέχει αξίες και αρχές για τη συνύπαρξη των λαών, οι οποίες προσφέρονται ως αφετηρία στο διάλογο των Πολιτισμών, που τόση ανάγκη έχει η ενωμένη Ευρώπη αναζητώντας την ταυτότητά της. Στην Ακαδημία Πλάτωνος πρέπει να αναδειχτεί, να διαφυλάσσεται και να προστατεύεται η κοινή Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Κληρονομιά.

Μεγάλες Μητροπολιτικές παρεμβάσεις:
Ελπίζουμε να οριστικοποιήσουμε το σχέδιο γενικής διάταξης, ώστε σε μερικούς μήνες να είναι έτοιμες οι μελέτες που θα επιτρέψουν την έναρξη του έργου της ανάπλασης του Φαληρικού Όρμου, και να αποκτήσει η πόλη ανοιχτό μέτωπο προς τη θάλασσα. Πρόκειται για ένα παραθαλάσσιο πάρκο, που μαζί με το σταδιακό άνοιγμα των αυθαίρετα κλεισμένων παραλιών της πόλης, θα προσδώσει στην Αθήνα ένα μέρος από το χαμένο χαρακτήρα της.
Προβλέπεται εξάλλου από το ΥΠΠΟΤ, η μετατροπή του γηπέδου Tae Kwon Do μαζί με τον περιβάλλοντα χώρο του, σε Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο της Αθήνας.
Η διαμόρφωση του θαλάσσιου μετώπου σε πάρκο, θα έχει ενιαία φυσιογνωμία με αυτήν του περιβάλλοντα χώρου του συγκροτήματος της Λυρικής Σκηνής στο Φαληρικό Δέλτα. Ενδεικτικά θα περιλαμβάνει μεγάλο πυρήνα πρασίνου, γήπεδα αθλοπαιδιών, δίκτυα πεζοδρόμων, ποδηλατοδρόμων και συνδέσεις με την περιοχή του Μοσχάτου.

Η δημιουργία Μητροπολιτικού Πάρκου στο Ελληνικό παραμένει ένας μεγάλος στόχος. Αναζητούνται οι καταλληλότεροι τρόποι, τεκμηριωμένοι επιστημονικά, ώστε υπό την παρούσα συγκυρία να καταστεί εφικτό να δημιουργηθεί και να συντηρείται ένας άρτια κατασκευασμένος, ελκυστικός και ασφαλής πρότυπος χώρος πρασίνου για την Αθήνα, με δραστηριότητες αθλητισμού, αναψυχής, εκπαίδευσης και πολιτισμού. Η περιοχή του πρώην αεροδρομίου πρέπει να αποκτήσει ταυτότητα και να προβάλει την πόλη στο διεθνές περιβάλλον με ενδιαφέρουσες, μοναδικές και βιώσιμες προτάσεις.
Αυτή η μητροπολιτικής κλίµακας παρέµβαση, αποτελεί σύνθετο και υψηλής σηµασίας έργο. Η µακρά του ιστορία δηλώνει τη δυσκολία διευθέτησης των θεµάτων που τίθενται και πρέπει να αντιµετωπισθούν, όπως ιδιοκτησιακών, καθαιρέσεων εκατοντάδων κτιρίων, εξεύρεσης νέων χρήσεων για όσα κτίρια θα διατηρηθούν, νέας φυσιογνωµίας του χώρου και μετατροπής του σε µεγάλο πάρκο μητροπολιτικής εµβέλειας.
Το Ελληνικό πρέπει να γίνει Μεσογειακός πόλος έλξης και να αποκτήσει τη µέγιστη συνέργια µε το θαλάσσιο μέτωπο και τη µαρίνα του Αγίου Κοσµά.

Τα αστικά μας πάρκα
ΓΟΥΔΗ και ΙΛΙΣΣΙΑ: Αφορά στη δημιουργία δύο ενοποιημένων μητροπολιτικών πάρκων υψηλού πρασίνου, με περιορισμένες χρήσεις πολιτισμού, αθλητισμού και αναψυχής, με αρμονική ένταξη και συνεργασία των Πυρήνων των δύο Πάρκων με τις υπάρχουσες μητροπολιτικές χρήσεις των περιοχών που τα περιβάλλει.
Προβλέπονται διαμορφώσεις αναβάθμισης, επίλυση των εκκρεμοτήτων διάθεσης τμημάτων του, θεσμοθετήσεις που εκκρεμούν, ώστε όχι μόνο να ενισχυθούν οι πυρήνες πρασίνου για την πόλη, αλλά να υπάρξει και αποτελεσματική τους διαχείριση με τη σύσταση ενός ενιαίου φορέα.
Εκπονείται ήδη μελέτη από το Υπουργείο, για ανάπλαση μιας πιλοτικής περιοχής, έκτασης περίπου 70 στρεμμάτων, που χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη δύο ανοικτών κλάδων του Ιλισού. Στόχος είναι η προστασία και ανάδειξη των φυσικών στοιχείων με ήπιες παρεμβάσεις διαμόρφωσης μονοπατιών, περιπάτου, εμπλουτισμού της βλάστησης και αποκατάσταση μπαζωμένων τμημάτων του Ιλισού
Πάρκο «Αντώνη Τρίτση»: Βασικοί στόχοι είναι η αξιοποίησή του ως ενιαίου χώρου πρασίνου και αναψυχής για την Δυτική Αθήνα και για ολόκληρο το Λεκανοπέδιο. Επίσης, ως «κιβωτού» περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης μικρών και μεγάλων, μέσα από δράσεις ενημέρωσης, πληροφόρησης και εκπαίδευσης σε θέματα αναγνώρισης, προστασίας και διαχείρισης του φυσικού περιβάλλοντος. Αποτελεί προϋπόθεση η διαμόρφωση συνθηκών οικονομικής του βιωσιμότητας, τόσο μέσω εξασφάλισης σταθερής οικονομικής στήριξης από την κεντρική διοίκηση και την τοπική αυτοδιοίκηση, όσο και μέσω ανάπτυξης δραστηριοτήτων, συμβατών με τους σκοπούς του.
Ο φορέας διαχείρισης του Πάρκου δρομολογεί πρόγραμμα δράσεων με έμφαση στη συντήρηση, αναβάθμιση και ανάδειξη των έργων του Πάρκου και στον εμπλουτισμό τους με νέα στοιχεία, που ανταποκρίνονται σε σύγχρονες ανάγκες και επίκαιρα περιβαλλοντικά ζητήματα.

Ελαιώνας
Ο Ελαιώνας παραμένει μια υποβαθμισμένη περιοχή της Αθήνας, δίπλα στο κέντρο της. Πρόκειται για μια περιοχή 9.000 περίπου στρεμμάτων, με καίρια σημασία για την αναπτυξιακή και περιβαλλοντική προοπτική της πρωτεύουσας. Χρειάζεται να αποτελέσει έναν ισχυρό πόλο για το μέλλον της και για την ποιότητα ζωής των κατοίκων, με την ένταξή του στους στρατηγικούς σχεδιασμούς του νέου Ρυθμιστικού Σχεδίου.
Η παρέμβαση για την αναβάθμιση του Ελαιώνα απαιτεί την ισχυρή πρωτοβουλία και παρουσία της κεντρικής διοίκησης και της αυτοδιοίκησης, καθώς και τη συνέργια όλων των κοινωνικών και οικονομικών εταίρων.
Η αναζωογόνηση του Ελαιώνα, συνδέεται με τη δημιουργία πρασίνου και ταυτόχρονα με το παραγωγικό του παρελθόν που συναντά τις σύγχρονες απαιτήσεις και στοχεύει στην ανάδυση μιας προνομιακής δημιουργικής περιοχής για την οικονομική ανάπτυξη της Αθήνας.

Ανάδειξη και σύνδεση των κέντρων Αθήνας – Πειραιά
Τα κέντρα Αθήνας και Πειραιά θα αποτελέσουν τον ισχυρό κορμό της μητρόπολης που θα λειτουργήσει κατά της διάχυσης και επέκτασης των προαστίων. Η «κρίση» των κέντρων, θα αναστραφεί με μια σειρά από συνδυασμένες ενέργειες που θα ξαναφέρουν στο κέντρο τους κατοίκους, θα διατηρήσουν τις επαγγελματικές δραστηριότητες που φθίνουν και θα φέρουν νέες, που θα τονώσουν τη δυναμική του.
Η διατήρηση της πολυδιάστατης λειτουργικότητας είναι στρατηγικός στόχος. Το ζητούμενο είναι η δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για την υλοποίησή του.
Πρέπει έστω και με καθυστέρηση να συνδέσουμε τα κέντρα πόλης ΑΘΗΝΑΣ και ΠΕΙΡΑΙΑ, ώστε αυτό το σημαντικό δίπολο να αναδείξει μέσα από την αναβάθμιση της οδού Πειραιώς τη δυναμική ιστορική τους σχέση.
Προβλέπεται η εκπόνηση ολοκληρωμένου προγράμματος για την αναβάθμιση του διπόλου Αθήνας και Πειραιά, όπου θα επαναπροσδιορίζεται η ταυτότητα, ο χαρακτήρας τους και οι στρατηγικές επιλογές για την εξέλιξή τους έως το 2020.
Οι προβλέψεις για την υποβαθμισμένη περιοχή της λιμενο-βιομηχανικής ζώνης Δραπετσώνας-Κερατσινίου, ώστε να αναπτυχθεί σε πάρκο με περιοχές επιλεκτικής επιχειρηματικής ανάπτυξης, είναι κομβικής σημασίας για την ευρύτερη περιοχή της νοτιοδυτικής Αθήνας.
Οι παρεμβάσεις θα λαμβάνουν υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της με τα βιομηχανικά κτίρια, τα περιβαλλοντικά προβλήματα, και τις σημαντικές ελλείψεις χώρων πρασίνου. Για την ανάπλαση αυτής της Ζώνης της Δραπετσώνας- Κερατσινίου θα δοθεί έμφαση:
· Στη διαμόρφωση εκτεταμένων ελεύθερων χώρων πρασίνου και αναψυχής, με στόχο την ανάκτηση του θαλάσσιου μετώπου της Δυτικής Αθήνας
· Στην ανάδειξη των διασωθέντων βιομηχανικών κτηρίων
· Στην περιορισμένη αλλά στρατηγική ανάπτυξη στην περιοχή τόσο μικτών χρήσεων ήπιας μορφής αλλά και οικονομικών δραστηριοτήτων
· Στην εφαρμογή εργαλείων πολιτικής γης για την εξασφάλιση μεγάλων κοινόχρηστων χώρων χωρίς απαλλοτριώσεις.

Βιώσιμη Αστική Κινητικότητα στην Αττική
Η μοναδική στρατηγική, συντονισμένη με ότι εφαρμόζεται συστηματικά στην Ευρώπη, είναι η υποκατάσταση του αυτοκινήτου από άλλα μέσα που ρυπαίνουν λιγότερο, καταναλώνουν μικρότερη ενέργεια και καταλαμβάνουν λιγότερο χώρο. Οι πυλώνες της βιώσιμης κινητικότητας είναι η δημόσια συγκοινωνία, το ποδήλατο και το περπάτημα.
Η μέχρι σήμερα πολιτική χαρακτηρίστηκε σταθερά από απόδοση προτεραιότητας στο αυτοκίνητο και στους αυτοκινητοδρόμους. Παράλληλα, αντιμετώπισε τις κυκλοφοριακές επιπτώσεις των αναπλάσεων ως έλεγχο των επιπτώσεων στο αυτοκίνητο.
Το ζητούμενο είναι η άνετη και ελεύθερη προσπέλαση των πολιτών και επισκεπτών της πόλης σε όλες τις δραστηριότητες, χωρίς αυτό να σημαίνει προσπέλαση με ΙΧ αυτοκίνητο.
Με τη δημόσια συγκοινωνία, μεγιστοποιείται ο αριθμός των διακινούμενων, περιορίζεται ο αριθμός οχημάτων και εξοικονομείται χώρος που είναι πολύτιμος για την υλοποίηση των πολεοδομικών στόχων. Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής, το ΥΠΕΚΑ θα συνεργαστεί με το Yπουργείο Υποδομών, την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τους άλλους αρμόδιους φορείς για την προώθηση της δημόσιας συγκοινωνίας, με έμφαση στο τραμ, που αποτελεί εργαλείο για την αναβάθμιση του δημόσιου χώρου.

Ποδήλατο
Προβλέπεται η δημιουργία πεζόδρομου-ποδηλατοδρόμου από τον Φαληρικό Όρμο έως τα Λιμανάκια Βουλιαγμένης. Επίσης από την Κηφισιά στο Φαληρικό Όρμο, μήκους 25 χλμ., που θα διέρχεται από τους αρχαιολογικούς χώρους του κέντρου. Κλάδος του θα συνδέεται με το Παναθηναϊκό Στάδιο και τον προβλεπόμενο ποδηλατόδρομο του Μητροπολιτικού Πάρκου Γουδή και της Πανεπιστημιούπολης.
Εκπονούνται οι μελέτες και προβλέπεται έναρξη υλοποίησης του πρώτου τμήματος ποδηλατοδρόμου, μήκους 1500μ. στην Καλλιθέα, με την εποπτεία του ΥΠΕΚΑ.

Προστασία – βιώσιμη διαχείριση της υπαίθρου και των ορεινών όγκων
Οι ορεινοί όγκοι της Αττικής, υφίστανται τις συνέπειες της άναρχης οικιστικής επέκτασης και της αστικής διάχυσης. Είναι περιοχές με σημαντική οικολογική, αισθητική, ιστορική, πολιτισμική και οικονομική αξία, ενώ αποτελούν πολύτιμο φυσικό πόρο και κοινή κληρονομιά που πρέπει να διασφαλιστεί για τις παρούσες και τις μελλοντικές γενιές, στο πλαίσιο των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης.
Οι πιέσεις για εκμετάλλευσή τους, σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών, καταργούν τη βλάστηση και εντείνουν την ερημοποίηση. Η υποβάθμιση που υφίσταται το περιαστικό πράσινο και η έλλειψη αστικού πρασίνου στο Λεκανοπέδιο, επιβαρύνουν σημαντικά την ποιότητα ζωής, με την εμφάνιση θερμικών νησίδων.
Οι πυρκαγιές του καλοκαιριού του 2007, αλλά και οι πρόσφατες πυρκαγιές του 2009, ενέτειναν τον κίνδυνο ερημοποίησης για τα εδάφη της Αττικής. Παράλληλα, η υποβάθμιση των δασικών οικοσυστημάτων, η μείωση των γεωργικών εκτάσεων με την παράλληλη οικιστική ανάπτυξη, επιφέρουν σημαντικές κλιματικές αλλαγές.
Προβλέπεται η κατάρτιση δασικών χαρτών για το σύνολο της Περιφέρειας Αττικής, με στόχο η σχετική διαδικασία κύρωσης να ολοκληρωθεί μέχρι τα τέλη του 2013.

Έλεγχος της αστικής διάχυσης προς τους ορεινούς όγκους:
Παρά τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και τις φυσικές δυνατότητές τους, οι ορεινοί όγκοι της Αττικής αντιμετωπίζουν ισχυρές οικιστικές κυρίως πιέσεις, που απειλούν την οικολογική και παραγωγική ισορροπία τους και υποβαθμίζουν το τοπίο. Μέσα από το Προεδρικό Διάταγμα για τον Υμηττό αλλά και για τους όγκους της Δυτικής Αττικής που ετοιμάζουμε, προβλέπονται:
– Ο περιορισμός και έλεγχος της αστικής διάχυσης στις εκτός σχεδίου περιοχές
– Η προστασία ευαίσθητων περιοχών
– Η προστασία και βιώσιμη διαχείριση των ορεινών όγκων
– Η προστασία της γεωργικής γης και η προώθηση της βιώσιμης γεωργίας και κτηνοτροφίας
Θα γίνεται πλέον συστηματικός έλεγχος των αυθαιρέτων. Θα ληφθεί μέριμνα για τη συστηματική οριοθέτηση των περιοχών μικτών χρήσεων, όπου συνυπάρχουν δάση και δασικές εκτάσεις, γεωργική γη, εκτάσεις αμφισβητούμενου ιδιοκτησιακού καθεστώτος, μεμονωμένες κατοικίες, πυρήνες κατοικιών σε πρώην αγροτεμάχια και δασοτεμάχια μετά από οικοπεδοποίηση και κατάτμηση γης, εγκεκριμένη ή μη.
Η Ειδική Υπηρεσία Κατεδαφίσεων που υπάγεται στην Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, θα έχει ως αρμοδιότητα τον εντοπισμό αυθαιρέτων και την εκτέλεση πράξεων κατεδάφισης.
Το Αττικό τοπίο αποτελεί παράµετρο του χωρικού σχεδιασµού, για την αρµονική ένταξη των μεταβολών που προκαλούνται από τις κοινωνικο-οικονοµικές και περιβαλλοντικές αλλαγές. Θα δοθεί έμφαση στην προστασία, οικολογική αποκατάσταση και ανάδειξη του φυσικού τοπίου.

Βιοποικιλότητα:
Θα υποστηριχθεί η αποκατάσταση και διατήρηση της βιοποικιλότητας με τη λήψης μέτρων προστασίας, διαφύλαξης και αποκατάστασης.
Θα προστατευθούν οι ευαίσθητες περιοχές της Αττικής, με την ενσωμάτωση νέων αντιλήψεων και οικολογικών κριτηρίων στον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό.

Βιώσιμη διαχείριση της παράκτιας ζώνης της Αττικής
Θα ενισχυθεί και θα αναδειχθεί ο δημόσιος κοινόχρηστος χαρακτήρας της, ως ενιαίας μητροπολιτικής ζώνης πρασίνου και αναψυχής, με αναβάθμιση του σχεδιασμού του χώρου και περιορισμό των οχημάτων σε οριοθετημένες ζώνες.

Αστικό θαλάσσιο μέτωπο Σαρωνικού
Το μέτωπο του Σαρωνικού είναι ζώνη ιδιαίτερης σημασίας για την εικόνα και τη λειτουργία του πολεοδομικού συγκροτήματος με οικονομικές, κοινωνικές, πολεοδομικές και περιβαλλοντικές συνιστώσες. Πρόκειται για αστικοποιημένη ζώνη με πυκνότητα χρήσεων και σύνθετα προβλήματα.
Στρατηγική μας επιδίωξη είναι η προώθηση μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης διαχείρισης, με συντονισμό των αναπτυξιακών, χωρικών και περιβαλλοντικών προτάσεων, συμβατές με τις αρχές και τους στόχους του νέου Ρυθμιστικού Σχεδίου.

«ΑΝΟΙΓΜΑ» ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ
Η αντιμετώπιση των παρανομιών, η επίλυση των διαχειριστικών προβλημάτων και των θεσμικών, οργανωτικών, ιδιοκτησιακών δυσχερειών που παρεμποδίζουν το «άνοιγμα» της πόλης προς τη θάλασσα, είναι επιτακτικής προτεραιότητας θέμα.
Ο Οργανισμός Αθήνας έχει ήδη εκπονήσει μελέτη για την απελευθέρωση των ακτών και παραλιών με τίτλο: «Αθήνα, Παραθαλάσσια Μητρόπολη: Παρεμβάσεις ανάδειξης του παράκτιου μετώπου του Σαρωνικού».

Κυρίες και κύριοι, φίλες και φίλοι,

Οι προτάσεις και προβλέψεις µας για την πόλη και την Αττική, θα απαιτήσουν τη στήριξή σας και τη συνέργια και άλλων Υπουργείων και φορέων. Μπορεί στην πορεία να τις αναπροσαρμόσουμε, αλλά θα εκφράζουν ένα έργο µε άλλες προτεραιότητες και διαφορετικές αρχές απ’ ότι στο παρελθόν.
Η κρίση του κέντρου της πόλης θα αναστραφεί με συνδυασμένες ενέργειες, που θα ξαναφέρουν τους κατοίκους, θα διατηρήσουν τις φθίνουσες επαγγελματικές δραστηριότητες και θα φέρουν νέες, που θα τονώσουν τη δυναμική του.
Πιστεύουμε πως η αναχαίτιση των επεκτάσεων, η εξοικονόμηση ενέργειας, η αρχιτεκτονική με βιοκλιματικά χαρακτηριστικά, η επαναχρησιμοποίηση της γης, η απόλαυση του παραλιακού μετώπου, η προστασία και ανάδειξη των τοπίων μας, η ανάπτυξη με σεβασμό στην αειφορία, η βιώσιμη κινητικότητα που θα αποθαρρύνει τη χρήση αυτοκινήτου, θα δημιουργήσουν τη νέα εικόνα και λειτουργία της πόλης και θα αναβαθμίσουν την ποιότητα της ζωής μας.

Πρέπει, επίσης, επιτέλους, οι υποδομές της πόλης να υπηρετούν τον σχεδιασμό και όχι ο σχεδιασμός να υπηρετεί τις υποδομές. Διότι διαμορφώνεται μια νέα αντίληψη για τον σχεδιασμό, τη διαχείριση και τη χρήση του χώρου. Πρέπει όμως να γίνει κτήμα της κοινωνίας, με την συμμετοχή και συμμόρφωση των πολιτών και των εμπλεκόμενων δημόσιων φορέων.
Ο ρόλος της Πολιτείας και των Δήμων είναι σημαντικός και απαιτείται ζύμωση και κοινή οπτική, διότι αυτοί θα δώσουν πνοή στα έργα. Η εικόνα της καθημερινότητας, τα πεζοδρόμια, ο αστικός εξοπλισμός, η αισθητική αναβάθμιση είναι στη δική τους ευθύνη.

Η ανταγωνιστικότητα των πόλεων βασίζεται στην καλή τους εικόνα. Ο ιδιωτικός τομέας θα έχει τη δυνατότητα να μας ακολουθήσει σε νέες προτάσεις και προσανατολισμούς, σε νέες επιχειρηματικότητες που δίνουν άλλες προοπτικές, πέρα από την ευκολία του κέρδους που βασίζεται στην εκμετάλλευση της γης και σε πολύ στενά πρότυπα. Όλοι μας πρέπει να αλλάξουμε για να παρακολουθήσουμε ένα μοντέλο ανάπτυξης που δεν θα μας βγάλει μόνο από την κρίση αλλά θα έχουμε μια ελπίδα να γίνουμε ανταγωνιστικοί στο μέλλον.

Οφείλουμε να προσαρμόσουμε τη πόλη μας σε μια χώρα που αλλάζει, σε ένα κόσμο που αλλάζει. Σε εποχή βαθιάς οικονομικής κρίσης, ενισχύεται το αξιακό μας σύστημα. Το 2014, δέκα χρόνια μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, το έπαθλο θα είναι η αναβάθμιση της ποιότητας του περιβάλλοντος και της ζωής μας.

– Όλοι μας πρέπει να αλλάξουμε
– Η μάχη θα δοθεί στον υφιστάμενο αστικό ιστό
– Ανακύκλωση γης και κτιρίων
– Το άνοιγμα προς τη θάλασσα
– Ενίσχυση του κέντρου και της ιδέας της συμπαγούς πόλης
– Οι πεζοί να ξαναανακαλύψουν την πόλη

Θέλω να ευχαριστήσω όσους εργάστηκαν σκληρά και όσους έχουν συνδράμει το μέχρι τώρα έργο μας με την ανιδιοτελή στήριξή τους.