Σοφοκλής Χάνος: Όνειρό μας, να δώσουμε τέλος στο HIV/AIDS!

Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα κατά του AIDS συνομιλήσαμε με τον Σοφοκλή Χάνο, MSc Ψυχολόγος Υγείας, προϊστάμενος των Ath Checkpoint και Thes Checkpoint (μη κλινικές δομές εξέτασης HIV και συμβουλευτικής προληψης) και συζητήσαμε για τα πιο σημαντικά μηνύματα της σημερινής ημέρα!

Καλησπέρα, κάποιος θα πίστευε ότι οι νέες γενιές είναι καλύτερα ενημερωμένες στο θέμα του ασφαλούς σεξ και της προστασίας από τον hiv. Τα στοιχεία σας τι λένε;

Καλύτερα να μιλήσουμε για το σύνολο της Ελληνικής κοινωνίας της οποίας αρκετά μεγάλο και αναπόσπαστο μέρος αποτελεί φυσικά και η πληθυσμιακή ομάδα των εφήβων και γενικότερα της νεολαίας. Ως ένα βαθμό λοιπόν θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε πως ναι, η νεολαία εν έτη 2015 είναι ενημερωμένη στα θέματα του ασφαλέστερου σεξ καθώς επίσης και ευαισθητοποιημένη σε σχέση με το HIV/AIDS αλλά δυστυχώς όχι τόσο όσο θα έπρεπε και πάντα βέβαια μιλώντας συγκριτικά με άλλες Ευρωπαϊκές χώρες.

Η HIV λοίμωξη είναι η πιο στενά καταγεγραμμένη νόσος από τα πρώτα χρόνια εμφάνισης του HIV. Το Κέντρο Ελέγχου Λοιμώξεων και Πρόληψης Νοσημάτων του Υπουργείου Υγείας (ΚΕΕΛΠΝΟ) εκδίδει κάθε χρόνο επίσημο επιδημιολογικό δελτίο με τις τάσεις για τον επιπολασμό του ιού κλπ. Το πιο πρόσφατο μάλιστα δελτίο καταδεικνύει ότι ο αριθμός των περιστατικών για το 1ο δεκάμηνο του 2015 είναι ίδιος σχεδόν με αυτόν του 2014. Το γεγονός ότι οι περισσότερες μεταδόσεις αποδίδονται στη σεξουαλική επαφή, μας δείχνει ότι χρειάζεται να γίνει αρκετή δουλειά ακόμη στο θέμα της ενημέρωσης -και μέσω αυτής στην αύξηση της ευαισθητοποίησης του κόσμου απέναντι στον HIV και ειδικά της νεολαίας- που βοηθάει στην πρόληψη.

Ποια θεωρείτε ότι είναι η πιο λάθος αντίληψη που έχουν οι νέοι σήμερα για τα ΣΜΝ;

Βάσει της προσωπικής μας εμπειρίας μέσω της δουλειάς μας, κομμάτι της οποίας είναι και η παροχή ενημέρωσης και συμβουλευτικής σε σχέση με θέματα που άπτονται του ασφαλέστερου σεξ, των πρακτικών μείωσης του ρίσκου μιας πιθανής μετάδοσης του εκάστοτε σεξουαλικώς μεταδιδόμενου νοσήματος και γενικότερα της πρόληψης για τον HIV, αυτό που συναντάμε πιο συχνά αναφορικά με τις αντιλήψεις των νέων παιδιών, είναι το αίσθημα της παντοδυναμίας και του «άτρωτου». Πολύ συχνά λοιπόν ερχόμαστε σε επαφή με νέους που θεωρούν τους εαυτούς τους άτρωτους, ανίκητους, έχοντας παντοδυναμία και χαρακτηριζόμενοι από την άποψη «έλα μωρέ, δεν θα συμβεί σε μένα, δεν με αφορά». Η στάση δηλαδή ότι τα διάφορα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα ναι μεν υπάρχουν, αλλά «είναι έξω από μένα, δεν θα μου συμβεί».

Η άγνοια κινδύνου λοιπόν είναι το επαναλαμβανόμενο μοτίβο που βλέπουμε στην επαφή μας με νέα παιδιά και εκεί ακριβώς ερχόμαστε εμείς, μέσω της παροχής ενημέρωσης, να τους κρούσουμε των κώδωνα και να τους πούμε ότι όχι μόνο ο HIV αλλά όλα τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, αφορούν όλους μας μια και αυτά δεν κάνουν διακρίσεις ούτε ανάλογα με το φύλο, ούτε με την εθνικότητά μας αλλά ούτε και με τις σεξουαλικές προτιμήσεις του καθενός μας. Από την στιγμή που κάποιος έχει ενεργή σεξουαλική ζωή θα πρέπει πάντα να έχει κατά νου τρία πράγματα: Πρώτον, ότι δεν μπορούμε να μιλάμε ποτέ για ασφαλές σεξ, αλλά πάντα για ασφαλέστερο σεξ, δεύτερον, ο HIV μας αφορά όλους και τρίτον να μην ξεχνά την έννοια της πρόληψης για τον HIV (και τα υπόλοιπα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα) μέσω της τακτικής εξέτασης.

Από τη στιγμή που κάποιος διαγνωστεί θετικός σε HIV, πώς θα είναι η ζωή του;

Προτού απαντήσουμε στο τι συμβαίνει σήμερα και για να καταδείξουμε την μεγάλη πρόοδο που έχει γίνει στην επιστήμη τόσο της Ιατρικής όσο και της Φαρμακευτικής σε σχέση με παλαιότερα όταν προτοεμφανίστηκε ο ιός την δεκαετία του ‘80, κάνοντας μια ιστορική αναδρομή, η HIV λοίμωξη είχε καταληκτική πορεία για τον άνθρωπο που είχε μολυνθεί από τον ιό. Τότε καταγράφονταν εκατοντάδες περιπτώσεις θανάτων στη χώρα μας και εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο. Το 1997 κυκλοφόρησαν τα πρώτα “κοκτέϊλ” φαρμάκων τα οποία άλλαξαν ριζικά την κατάσταση όσον αφορά τη φαρμακευτική αντιμετώπιση της λοίμωξης. Τα φάρμακα εκείνα αν και εξασφάλιζαν την επιβίωση των ανθρώπων που ζούσαν με τον HIV προκαλούσαν πολύ συχνά αρκετές και ανεπιθύμητες παρενέργειες, ενώ οι ημερήσια δοσολογία έφτανε και τα 20 χάπια την ημέρα!

Σήμερα η εικόνα είναι τελείως διαφορετική. Η παγκόσμια ιατρική κοινότητα κατατάσσει πλέον την HIV λοίμωξη στις χρόνιες παθήσεις, που απαιτεί τη λήψη χρόνιας φαρμακευτικής αγωγής και τακτικής παρακολούθησης. Μετά λοιπόν την αλματώδη πρόοδο που έχει γίνει στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS, έχουμε φτάσει στο σημείο κάποιος που ζει με τον HIV να μπορεί να εξασφαλίζει την καταστολή του ιού (γιατί αυτό επιτυγχάνουν τα φάρμακα) ακόμη και με ένα μόνο χάπι την ημέρα. Παράλληλα, τα σημερινά φάρμακα έχουν λιγότερες έως και μηδενικές σε κάποιες περιπτώσεις παρενέργειες. Αυτό από μόνο του κάνει όπως αντιλαμβανόμαστε πολύ πιο εύκολη την καθημερινή ζωή ενός οροθετικού στον HIV λαμβάνοντας υπόψη ότι η αγωγή είναι εφ’ όρου ζωής και πρέπει να τηρείται σωστά. Κλείνοντας, να αναφερθούμε και σε ένα άλλο θέμα που απασχολεί τον κόσμο (από την εμπειρία στην δουλειά μας) αυτό του προσδόκιμου επιβίωσης ενός ατόμου με HIV. Το προσδόκιμο ζωής λοιπόν είναι σχεδόν το ίδιο με κάποιου που δεν έχει τον ιό, φτάνει να παρακολουθείται συστηματικά και να λαμβάνει σωστά την αγωγή του ακολουθώντας τις οδηγίες του γιατρού του. Επομένως, κάποιος που ευρίσκεται υπό αντιρετροϊκή αγωγή μπορεί να συνεχίσει κανονικά να ζει την ζωή του, να έχει σεξουαλικές επαφές, να κάνει όλες τις δραστηριότητές του, να δουλεύει, να έχει οικογένεια και φίλους.

Πιστεύετε ότι η κοινωνία έχει κάνει βήματα προς μία κατεύθυνση όπου οι “φορείς” δεν στοχοποιούνται;

Αν και οι επιστήμες υγείας που ασχολούνται με τον έλεγχο και την αντιμετώπιση του HIV/AIDS (πχ. ιατρική, φαρμακευτική ) έχουν διανύσει τεράστια απόσταση επιτυχιών στην καταπολέμηση της Λοίμωξης και έχει καταγραφεί μεγάλη πρόοδο σε σχέση με το τι συνέβαινε παλαιότερα, το κοινωνικό στίγμα και ο αποκλεισμός που βιώνει ο άνθρωπος που ζει με HIV/AIDS είναι μεγάλα.
Όλο αυτό ξεκινάει από την ελλιπή πληροφόρηση. Δυστυχώς δεν βλέπουμε να γίνονται καμπάνιες ενημέρωσης, πρόληψης και αύξησης της ευαισθητοποίησης του κόσμου απέναντι σε θέματα HIV/AIDS κάτι που κατά την γνώμη μας όχι απλώς διατηρεί αλλά ενδυναμώνει κιόλας το στίγμα και καλλιεργεί την αγωνία, το φόβο και τις προκαταλήψεις απέναντι σε κάποιον οροθετικό στον HIV. Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμη υπάρχουν άνθρωποι γύρω μας που φοβούνται αν ο ιός HIV μπορεί να μεταδοθεί με την κοινωνική συναναστροφή (πχ. με την χειραψία), με την χρήση κοινών οικιακών σκευών (πχ. κουτάλι, μαχαίρι κλπ.) ή από την χρήση της τουαλέτας, της πισίνας, του γυμναστηρίου κα. Σημαντικότερο δε, αποτελεί και η ανυπαρξία μαθημάτων σεξουαλικής αγωγής και υγείας στα Ελληνικά σχολεία (σε αντίθεση με άλλες χώρες) κάτι που αν συνέβαινε, θα μπορούσε να προάγει την πληροφόρηση γύρω από την πρόληψη και να μειώσει -κατά την γνώμη μας- σημαντικά την άγνοια και το στίγμα μια και από μικρή ηλικία όλοι μας θα μπορούσαμε να γνωρίζουμε μερικά πράγματα σε σχέση με τα παραπάνω.

Έχουμε διαπιστώσει ότι αδικαιολόγητη έλλειψη σωστής ενημέρωσης υπάρχει δυστυχώς και μεταξύ του προσωπικού των υπηρεσιών υγείας (γιατροί, νοσηλευτές) αποτέλεσμα της οποίας είναι τα -όχι σπάνια δυστυχώς- περιστατικά άρνησης παροχής υπηρεσιών σε οροθετικούς ασθενείς. Επομένως, το στίγμα και ο κοινωνικός αποκλεισμός που βιώνουν οι άνθρωποι που ζουν με HIV/AIDS έχει ενταθεί τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Η έλλειψη συντονισμένων δράσεων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του γενικού πληθυσμού και το ανεπαρκές νομικό πλαίσιο καθιστά ευάλωτα τα οροθετικά άτομα σε ρατσιστικές συμπεριφορές και διακρίσεις ακόμη και στον εργασιακό χώρο.

Τι ακριβώς είναι τα Checkpoint;

Τα Checkpoint είναι μη κλινικά κέντρα πρόληψης, ενημέρωσης και προαγωγής της δωρεάν εξέτασης για τους ιούς HIV, HBV (Ηπατίτιδα Β) και HCV (Ηπατίτιδα C) που λειτουργούν στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη. Είναι σχεδιασμένα για όλο τον σεξουαλικά ενεργό πληθυσμό ενώ παράλληλα στοχεύουν και σε υψηλού ρίσκου ομάδες του πληθυσμού όπως πχ. τους άνδρες που κάνουν σεξ με άλλους άνδρες, τους εργαζόμενους στον τομέα του σεξ, τους χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών ουσιών κα. Σε κάθε ραντεβού πριν και μετά την εξέταση γίνεται συμβουλευτική για το ασφαλέστερο σεξ αλλά και για την καταπολέμηση του σχετιζόμενου με τον HIV στίγματος.

Στα Checkpoint χρησιμοποιείται η τεχνολογία «rapid test». Γίνεται με μια μικρή τσιμπιά στην άκρη του δαχτύλου μας και συλλογής μιας σταγόνας αίματος ενώ είναι η πλέον γρήγορη εξέταση και το ίδιο αξιόπιστη με μια κλασική αιμοληψία, με ποσοστό εγκυρότητας που αγγίζει το 99,7%. Σε περίπτωση που το «rapid test» δείξει ότι υπάρχουν αντισώματα στον HIV, θα πρέπει να ακολουθήσει το επιβεβαιωτικό τεστ σε μια Μονάδα Λοίμωξης. Εμείς μάλιστα μπορούμε να μεσολαβήσουμε και για αυτό το ραντεβού ή ακόμη και να συνοδεύσουμε τον ωφελούμενο αν αισθάνεται ότι μας χρειάζεται δίπλα του.

Συμπληρωματικά με την παροχή της δυνατότητας της δωρεάν εξέτασης και ενημέρωσης, οι δομές μας υλοποιούν και ένα ευρύ φάσμα δράσεων ευαισθητοποίησης του γενικού πληθυσμού και των διάφορων ευάλωτων κοινωνικών ομάδων με διανομή δωρεάν προφυλακτικών και ενημερωτικού υλικού, εργασία στο δρόμο (streetwork), συμμετοχή σε ημερίδες, συνέδρια και ειδικές εκδηλώσεις κ.λπ.

Πως μπορεί κάποιος να επωφεληθεί από τις δράσεις σας;

Η «Θετική Φωνή», ως ο Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδος, δραστηριοποιείται κυρίως στην διεκδίκηση, την προάσπιση και την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ανθρώπων που ζουν με τον HIV, στην αύξηση της ορατότητάς τους στην κοινωνία, στον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού και στην καταπολέμηση του κοινωνικού στίγματος που δυστυχώς επιφέρει ο HIV. Με την βοήθεια των κοινών εθελοντών μας με τα Checkpoint και τον «Προμηθέα» (Σύλλογος ασθενών ήπατος Ελλάδος), υλοποιούμε δράσεις που αφορούν στην ενημέρωση και στην διασπορά του μηνύματος της τακτικής εξέτασης και της έγκυρης και έγκαιρης διάγνωσης και θεραπείας. Οι εθελοντές μας είναι πρεσβευτές με άλλα λόγια του σημαντικού μηνύματος που αφορά στην πρόληψη! Οι δράσεις αφορούν τόσο σε παρουσία μας σε μεγάλα events όπως parties, Ath, Thess, Crete Pride, διανομή δωρεάν προφυλακτικών και ενημερωτικού χαρακτήρα εντύπων για το HIV, μεταφράσεις, γραμματειακή υποστήριξη όσο και παρουσία σε συνέδρια, ημερίδες κα. Τελευταία μεγάλη και καθοριστική, ήταν η βοήθεια που μας προσέφεραν στην διοργάνωση του event «Όλη η πόλη ένα πάρτι». Ομάδες εθελοντών επισκέφτηκαν καφέ και μπαρ για να μοιράσουν προφυλακτικά και ενημερωτικό υλικό. Τους ευχαριστούμε θερμά!

Ποιο μήνυμα θα θέλατε να μοιραστείτε με τους αναγνώστες μας;

Θα αναφερθούμε στο μήνυμα για αυτή την 1η Δεκέμβρη! «Όνειρό μας, να δώσουμε τέλος στο HIV/AIDS»! Με αυτό το σύνθημα η «Θετική Φωνή» , ο Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας υλοποιεί ένα ευρύ πρόγραμμα δράσεων ενημέρωσης, καταπολέμησης του στίγματος και προαγωγής της τακτικής εξέτασης και φέτος! Στα πλαίσια αυτά οργανώνονται εκδηλώσεις – δράσεις στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στην Πάτρα και σε πολλές άλλες πόλεις. Το σύνθημά μας στόχο έχει να περάσει το αισιόδοξο μήνυμα ότι το τέλος του HIV/AIDS μπορεί να γίνει πραγματικότητα και να μην μείνει μόνο στην σφαίρα του ονείρου. Η έγκαιρη διάγνωση, η πρώιμη ένταξη των ανθρώπων που ζούν με ΗΙV στην φαρμακευτική αγωγή και η πρόληψη μπορούν όλα μαζί να βάλουν ένα τέλος στο HIV/AIDS. Αυτό είναι το όνειρό μας, αυτός είναι ο στόχος μας.

Σχετικά links:

Possitive Voice: positivevoice.gr
Athcheckpoint: athcheckpoint.gr
Thesscheckpoint: thesscheckpoint.gr