Ανασκαφές Αμφίπολη: Τι σημαίνει το σπασμένο κεφάλι της Σφίγγας;

 

Το μαρμάρινο κεφάλι της ανατολικής Σφίγγας είναι το νέο, εντυπωσιακό εύρημα στην Αμφίπολη, προϊόν της ανασκαφικής δραστηριότητας σε όλη την επιφάνεια στο εσωτερικό του τρίτου χώρου και σε βάθος μέχρι 5,20 μ. από την κορυφή της θόλου. Αποκαλύφθηκε σε βάθος 0,15 μ. από την επιφάνεια του μαρμάρινου κατωφλίου, δηλαδή σε σημαντική απόσταση από την είσοδο του ταφικού μνημείου όπου βρίσκονται οι Σφίγγες. Ετσι οι αρχαιολόγοι βλέπουν να προστίθεται ένας ακόμα γρίφος στο ούτως ή άλλως δυσεπίλυτο αίνιγμα της Αμφίπολης, καθώς ενισχύεται η υπόθεση της «αρχαιοκαπηλικής» δραστηριότητας κατά την αρχαιότητα.

Πάντως το ίδιο το κεφάλι εντοπίστηκε ακέραιο με ελάχιστη θραύση στη μύτη. Εχει ύψος 0,60 μ., στρέφεται προς την είσοδο και φέρει πόλο. Στο κάτω μέρος του λαιμού σώζεται ακέραιη η διατομή της έδρασης στο σημείο ένθεσης στον κορμό της. Εχει κυματιστούς βοστρύχους, που φέρουν ίχνη κόκκινου χρώματος, οι οποίοι πέφτουν στον αριστερό ώμο της, ενώ συγκρατούνται από λεπτή ταινία. Πρόκειται για γλυπτό εξαιρετικής τέχνης. Βρέθηκαν, επίσης, θραύσματα από τα φτερά των Σφιγγών. Κατά τα άλλα, χθες πραγματοποιήθηκε δοκιμαστική τομή (2Χ2μ.) στην είσοδο του τέταρτου χώρου, και σε βάθος 0,45 μ. Μπροστά στην είσοδο, στον χώρο αυτό, αποκαλύφθηκαν δύο τμήματα από το δυτικό θυρόφυλλο.

Εκτός από έκπληξη και μεγάλη συγκίνηση, το νέο αυτό εύρημα προσθέτει ακόμη έναν γρίφο και περιπλέκει το μυστήριο με τον τύμβο Καστά.

Το νέο ερώτημα που προκύπτει είναι γιατί το κεφάλι της Σφίγγας, που -σημειωτέον- ζυγίζει περίπου 100 κιλά, βρέθηκε στο εσωτερικό του τάφου και μάλιστα τόσο βαθιά, σε απόσταση 12 μέτρων από την είσοδο, χωμένο μέσα στην άμμο.

Σύμφωνα με πληροφορίες από την ανασκαφική ομάδα, το κεφάλι της Σφίγγας φαίνεται να έχει «ξεκουμπωθεί» από το σώμα που βρίσκεται στην είσοδο, αφού υπάρχουν εγκοπές τόσο στο κεφάλι, όσο και στο σώμα, και το ένα κουμπώνει πάνω στο άλλο με απόλυτη ακρίβεια.

Με απλά λόγια, μοιάζει σαν κάποιος να «ξεκούμπωσε» το κεφάλι από το σώμα της Σφίγγας, να το πήρε παραμάσχαλα, να προχώρησε στο εσωτερικό του τύμβου και αφού διένυσε απόσταση 12 μέτρων να το άφησε κάτω, ανέπαφο, χωρίς να το σύρει ή να το σπάσει.

Ποιος το έκανε αυτό και για ποιον λόγο είναι ερωτήματα που σε αυτή τη φάση της ανασκαφής δεν μπορούν να απαντηθούν.

Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες, δεν αποκλείεται το σενάριο ο τύμβος στην αρχή, αμέσως μετά την κατασκευή του δηλαδή, να ήταν επισκέψιμος και έπειτα από κάποια χρόνια να αποφασίσθηκε να σφραγιστεί με χώμα, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει.